به گزارش تابش کوثر، پس از بیش از سه سال مذاکره، کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت (WHO) سرانجام در نخستین ساعات روز چهارشنبه بر سر متن توافقی برای مقابله با پاندمی‌های آینده به تفاهم رسیدند.
این توافق که با هدف جلوگیری از تکرار اشتباهات دوران همه‌گیری کووید-۱۹ تنظیم شده، بامداد چهارشنبه در مقر سازمان جهانی بهداشت در ژنو و پس از یک جلسه ماراتنی به تصویب رسید.
تدروس آدهانوم، مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، گفت: «امشب نقطه عطفی در مسیر مشترک ما به سوی جهانی امن‌تر است.
کشورهای جهان امروز در ژنو تاریخ‌ساز شدند.»
پنج سال پس از شیوع کووید-۱۹ که جان میلیون‌ها نفر را گرفت و اقتصادهای جهان را ویران کرد، این مذاکرات با احساس فوریتی فزاینده دنبال شد؛ به‌ویژه با توجه به تهدیدهای جدیدی چون آنفلوآنزای پرندگان (H5N1)، سرخک، آبله میمون و ابولا.
روند مذاکرات نهایی در حالی انجام شد که کاهش بودجه کمک‌های خارجی آمریکا و تهدید به اعمال تعرفه بر داروها بر فضای گفتگوها سایه افکنده بود.
تا آخرین دقایق، اختلاف بر سر برخی موضوعات حساس ادامه داشت.
مهم‌ترین اختلاف مربوط به ماده ۱۱ توافق‌نامه بود که به انتقال فناوری تولید محصولات بهداشتی مرتبط با پاندمی به کشورهای در حال توسعه می‌پردازد.
در دوران کووید-۱۹، کشورهای فقیر، کشورهای ثروتمند را به انحصار واکسن‌ها و آزمایش‌ها متهم کردند.
از سوی دیگر، کشورهای دارای صنایع دارویی بزرگ با انتقال اجباری فناوری مخالفت کردند و آن را منوط به «رضایت متقابل» دانستند.
در نهایت، با گنجاندن عبارت «با توافق متقابل» به نظر می‌رسد این اختلاف برطرف شده باشد.
هسته اصلی این توافق‌نامه ایجاد سامانه‌ای به نام «دسترسی به عوامل بیماری‌زا و تقسیم منافع» (PABS) است.
هدف این سامانه، تسهیل در اشتراک سریع اطلاعات ژنتیکی عوامل بیماری‌زا با شرکت‌های داروسازی برای آغاز فوری تولید محصولات مقابله با پاندمی است.
متن نهایی ۳۲ صفحه‌ای این توافق‌نامه با رنگ سبز مشخص شد، به این معنا که به‌طور کامل مورد تأیید کشورهای عضو قرار گرفته است.
آن کلر آمپرو، رئیس مشترک مذاکرات، اعلام کرد: «این توافق تصویب شد.»
او افزود: «کشورهای جهان با نگارش این توافق تاریخی تعهد مشترک خود را برای پیشگیری و محافظت از همه مردم در برابر تهدیدهای پاندمی آینده نشان دادند.»
این متن ماه آینده در مجمع سالانه سازمان جهانی بهداشت برای تأیید نهایی ارائه خواهد شد.
تدروس در پایان مذاکرات، ضمن حمایت از پیش‌نویس کنونی آن را «متوازن» توصیف کرد و گفت این توافق به «عدالت بیشتر» منجر خواهد شد.
او افزود: «هزینه آمادگی برای پاندمی ممکن است بالا باشد، اما هزینه بی‌عملی بسیار بیشتر است.»
وی تأکید کرد: «ویروس بدترین دشمن است؛ حتی بدتر از جنگ.»
آمریکا، که با کاهش بودجه کمک‌های خارجی خود بحران‌هایی در نظام سلامت جهانی ایجاد کرده، در این مذاکرات حضور نداشت.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، پس از بازگشت به قدرت در ژانویه، دستور خروج آمریکا از سازمان جهانی بهداشت و مذاکرات مربوط به توافق پاندمی را صادر کرد.
اگرچه غیبت آمریکا و تهدید ترامپ به اعمال تعرفه‌های سنگین بر داروها فضای مذاکرات را متأثر کرد، اما در نهایت کشورها به اجماع رسیدند.
هلن کلارک، نخست‌وزیر پیشین نیوزیلند و رئیس مشترک «کمیته مستقل آمادگی و پاسخ به پاندمی»، گفت: «در زمانی که چندجانبه‌گرایی در معرض تهدید است، کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت گرد هم آمده‌اند تا بگویند تنها با همکاری می‌توان تهدید بعدی پاندمی را شکست داد.»
در حالی که سخنرانی‌های تبریک تا بامداد ادامه یافت، نماینده اسواتینی تأکید کرد: «در حالی که این لحظه را جشن می‌گیریم، نباید به دستاورد فعلی بسنده کنیم.
کار واقعی تازه آغاز شده است.»

م/۱۱۰*