به گزارش تابش کوثر، ماهی‌ها، یکی از مهم‌ترین اجزای اکوسیستم‌های آبی، نقش حیاتی در تعادل زیستی و تأمین غذای بشر دارند. ایران، با منابع آبی گسترده همچون دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریای خزر، از ذخایر غنی آبزیان برخوردار است. اما به گفته دکتر اصغر عبدلی، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، وضعیت این منابع به شدت بحرانی است.
عبدلی در گفت‌وگویی با خبرگزاری تسنیم هشدار داد: «آلودگی، صید بی‌رویه، تخریب زیستگاه‌ها و تغییرات اقلیمی از جمله عوامل اصلی کاهش ذخایر آبزیان در ایران هستند.» وی با اشاره به کاهش تولید سالانه ماهی در ایران از ۶۵۰ هزار تن به حدود ۴۰۰ هزار تن، وضعیت کنونی را نتیجه حکمرانی نادرست محیط‌زیستی و عدم نظارت کافی دانست.
دریای خزر و گونه‌های در معرض خطر
عبدلی تأکید کرد که دریای خزر، یکی از منابع اصلی ماهیان ارزشمند ایران، به دلیل فشار صید و آلودگی، شاهد کاهش شدید جمعیت گونه‌هایی نظیر ماهی خاویاری است. به گفته وی، برخی از این گونه‌ها اکنون در آستانه انقراض قرار دارند. وی افزود: «محدودیت‌های صید اعمال شده کافی نیست و برای جلوگیری از انقراض این گونه‌ها به تدابیر جامع‌تری نیاز داریم.»
به گفته عبدلی، آلودگی گسترده رودخانه‌ها و تالاب‌ها، به همراه گسترش گونه‌های مهاجم نظیر ماهی تیلاپیا و سنبل آبی، آسیب‌های جدی به اکوسیستم‌های آبی ایران وارد کرده است. وی نمونه‌ای از این معضل را ورود تیلاپیا به خوزستان عنوان کرد که تولید ماهیان گرمابی را تهدید کرده است.
صید بی‌رویه و روش‌های مخرب
عبدلی همچنین به روش صید ترال اشاره کرد که در خلیج فارس به‌طور گسترده استفاده می‌شود و منجر به تخریب زیستگاه‌ها و کاهش جمعیت گونه‌های مختلف آبزیان شده است. وی گفت: «صید ترال با از بین بردن بستر دریا و گونه‌های غیراهدفی که گرفتار تورها می‌شوند، یکی از مخرب‌ترین روش‌هاست.»
عبدلی خواستار بازنگری جدی در سیاست‌های مدیریتی شد و گفت: «برای جلوگیری از بحران بیشتر، باید حق‌آبه زیست‌محیطی رودخانه‌ها تأمین و نظارت بر صید و آلودگی‌ها تشدید شود.» وی بر لزوم هماهنگی میان وزارت نیرو، سازمان شیلات و محیط‌زیست تأکید کرد و اصلاح الگوی کشاورزی و کاهش مصرف آب را از اقدامات ضروری دانست.
وی همچنین به گسترش گونه‌های غیر بومی و مهاجم مانند ماهی تیلاپیا اشاره کرد و گفت: «این گونه‌ها، که بدون نظارت وارد منابع آبی می‌شوند، زیستگاه‌های بومی را به خطر انداخته‌اند.»
وی در پایان گفت: «این بحران تنها با برنامه‌ریزی صحیح و حفاظت از تنوع زیستی قابل حل است. ادامه روند کنونی، آینده‌ای تاریک برای منابع آبی و زیستگاه‌های ایران رقم خواهد زد.»
دکتر عبدلی تأکید کرد که برای جلوگیری از نابودی بیشتر ذخایر آبزیان، مدیریت اکوسیستم محور و هماهنگی بین نهادهای مسئول ضروری است. او افزود: «بدون برنامه‌ریزی دقیق و پایش مستمر، آینده اکوسیستم‌های آبی کشور در خطر خواهد بود.»
م/۱۱۰
نظر شما