به گزارش تابش کوثر، ماه گذشته شرکت «لانستار دیتا هولدینگز» اعلام کرد که موفق شده نمونه‌ای آزمایشی از یک مرکز داده کوچک به اندازه یک کتاب را به ماه ارسال کند. این مرکز داده با فضاپیمای «آتنا لونار لندر» متعلق به شرکت «اینتویتیو ماشینز» و با پرتاب موشک «اسپیس‌ایکس» به ماه رسید.
استفن ایزل، رئیس این شرکت مستقر در فلوریدا، در این باره گفته: «با انتقال مراکز داده به فضا، می‌توان امنیتی بی‌سابقه فراهم کرد.» به گفته او، بهره‌گیری از انرژی خورشیدی بی‌پایان و نبود خطرات زمینی، این مراکز را به گزینه‌ای جذاب برای مشتریان بدل کرده است.
با رشد چشمگیر استفاده از هوش مصنوعی، نیاز جهانی به ذخیره و پردازش داده‌ها به‌طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. بنابر گزارش مؤسسه مشاوره مک‌کینزی، تقاضا برای مراکز داده تا سال ۲۰۳۰، سالانه بین ۱۹ تا ۲۲ درصد رشد خواهد داشت.
در حالی که ساخت مراکز داده روی زمین ادامه دارد، محدودیت منابع مانند زمین، آب و برق و همچنین مخالفت‌های محلی، چالش‌های بزرگی ایجاد کرده‌اند. همین موضوع باعث شده انتقال این زیرساخت‌ها به فضا، به‌ویژه مدار زمین یا سطح ماه، توجه شرکت‌ها و نهادهای دولتی را به خود جلب کند.
در تابستان گذشته، اتحادیه اروپا با حمایت مالی کمیسیون اروپا، مطالعه‌ای در این زمینه انجام داد. شرکت «تالس آلنیا اسپیس» در گزارشی با عنوان «اسند» اعلام کرد که احداث مراکز داده در فضا می‌تواند تحولی در آینده دیجیتال اروپا ایجاد کند و گزینه‌ای سبزتر برای محیط زیست باشد.
بر اساس این طرح، قرار است منظومه‌ای از ۱۳ ماهواره عظیم‌الجثه با ابعاد ۸۰ در ۲۰۰ متر ساخته شود که توان پردازشی آن‌ها به ۱۰ مگاوات خواهد رسید؛ معادل یک مرکز داده متوسط روی زمین با حدود ۵۰۰۰ سرور. مونتاژ این ماهواره‌ها نیز با تکیه بر فناوری‌های فعلی یا در حال توسعه، در مدار انجام خواهد شد.
دَمیئن دومستیه، معمار پروژه اسند، معتقد است برای اینکه این مراکز از نظر زیست‌محیطی برتری داشته باشند، باید آلایندگی موشک‌ها تا ده برابر کاهش یابد؛ هدفی که به گفته او دست‌یافتنی است. او همچنین تأکید می‌کند برای بهره‌وری اقتصادی و صرفه‌جویی در مقیاس، توان پردازشی این مراکز باید به ۲۰۰ مگاوات برسد؛ چیزی که مستلزم ساخت ۲۰۰ سازه فضایی و ۲۰۰ مأموریت پرتاب است.
با این حال، برخی کارشناسان نسبت به چالش‌های فنی و اقتصادی این پروژه هشدار می‌دهند. دکتر دومنیکو ویچینانزا، استاد دانشگاه انگلیا راسکین بریتانیا، می‌گوید: «ارسال هر کیلوگرم تجهیزات به فضا هزاران دلار هزینه دارد. انتقال ابزارهای ذخیره‌سازی، محافظت، تأمین برق و سیستم‌های خنک‌کننده کار ساده‌ای نیست.»
او خنک‌سازی را یکی از دشوارترین چالش‌ها در محیط بی‌وزن فضا می‌داند و همچنین به خطرات ناشی از طوفان‌های فضایی و زباله‌های مداری اشاره می‌کند. به گفته او، رفع اشکال در چنین محیطی به مأموریت‌های انسانی نیاز دارد که ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها زمان ببرد.
با وجود این موانع، شرکت‌هایی مانند لانستار به آینده این پروژه امیدوارند. یکی از مدیران این شرکت می‌گوید: «ما این مسیر را به درخواست مشتریان دنبال می‌کنیم.»
لانستار قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ یک مرکز داده کوچک را در مدار ماه مستقر کند. همچنین شرکت دیگری به نام «استارکلاود» از ایالت واشینگتن، قصد دارد ماه آینده ماهواره‌ای حامل مرکز داده را به فضا بفرستد و فعالیت تجاری خود را از اواسط سال ۲۰۲۶ آغاز کند.
استفن ایزل تأکید می‌کند: «مراکز داده فضایی، امنیتی فراتر از زمین برای دولت‌ها و شرکت‌ها فراهم می‌کنند. داده‌ها بدون عبور از شبکه‌های زمینی، مستقیم به ایستگاه‌های زمینی منتقل می‌شوند؛ مثل داشتن گاوصندوقی در اعماق یک بانک.»
با اینکه فاصله زمین تا ماه باعث تأخیر ۱.۵ ثانیه‌ای در انتقال داده می‌شود، این مسئله برای پشتیبان‌گیری یا ذخیره‌سازی بلندمدت مشکلی ایجاد نمی‌کند.
کریس استات، بنیان‌گذار و مدیرعامل لانستار، می‌گوید: «بر اساس قوانین بین‌المللی فضا، این مراکز داده تحت حاکمیت کشوری هستند که مجوز پرتاب را صادر کرده؛ در واقع، مثل سفارت عمل می‌کنند.»
لانستار اعلام کرده که تاکنون موفق به جذب مشتریانی از جمله ایالت فلوریدا و دولت جزیره آیل‌آومن شده است.
م/۱۱۰*
نظر شما