به گزارش تابش کوثر، عید فطر یکی از مهم‌ترین و فرخنده‌ترین اعیاد اسلامی است که پس از یک ماه عبادت و روزه‌داری، فرصت بازگشت به فطرت پاک انسانی را فراهم می‌کند. این روز، نمادی از پیروزی معنوی و آغاز فصلی نو در زندگی مؤمنان است. مسلمانان با اقامه نماز عید، پرداخت زکات فطره و ابراز همدلی، این روز را گرامی می‌دارند.
اهمیت و جایگاه عید فطر در میان پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم‌السلام نیز بسیار والا بوده است. ایشان همواره این روز را با شکوه و عظمت خاصی برگزار می‌کردند و به تبیین فضایل و برکات آن می‌پرداختند. احادیث متعددی از ایشان در خصوص فضیلت شب و روز عید فطر نقل شده که نشان‌دهندۀ ارزش معنوی و اهمیت این عید بزرگ در نزد پیامبر اسلام و اهل بیت وحی است. ایشان در سخنان خود، مسلمانان را به احیای شب عید فطر با عبادت و نیایش، پرداخت صدقه و زکات، و تلاوت قرآن دعوت می‌کردند و از این طریق، سعی در ارتقای سطح معنویت و آگاهی دینی جامعه اسلامی داشتند.
رسول خدا (ص): شب جوائز و رفتار ملائک با مؤمنان در روز عید
به عنوان نمونه پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آلهضمن سخنانی درباره فضیلت شب و روز عید فطر فرمود:
... و چون شب عید فطر که شب جوائز نام دارد فرا رسد خداوند پاداش عملکنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد و چون صبح روز عید فرا رسد خداوند فرشتگان را در تمام شهرها برانگیزد، پس در زمین فرود آیند و سر کوچه و گذرها بایستند و گویند: ای امت محمد بسوی پروردگار کریم برای نماز عید بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را بیامرزد. و چون سوی محل برگزاری نماز عید روند خدا عزّ و جلّ به ملائکه فرماید: ای ملائکه من پاداش یک اجیر وقتی به وظیفهاش عمل کند چیست؟ گویند: معبودا و سیّدا پاداش او آن است که اجر او را بطور کامل عطا کنی. (الأمالی (للمفید)، ص232)
خداوند عزّ و جلّ فرماید: شما را گواه می‌گیرم که من پاداش روزه رمضان و نمازشان را خشنودی و آمرزش خود از ایشان قرار دادم. خداوند [خطاب به بندگان خویش] میفرماید: ای بندگان من! [هرچه می‌خواهید] از من بخواهید که به عزت و جلال خودم سوگند که امروز در این اجتماع خویش، هر چه برای دنیا و آخرت خود بخواهید عطا میکنم. ( فضائل الأشهر الثلاثة، شیخ صدوق، ص127)
به عزّت و جلالم سوگند، امروز در این گردهمایی‌تان، چیزی از امور آخرت و دنیایتان از من نمی‌خواهید، مگر آنکه به شما عطا کنم. و به عزّتم سوگند، عیب‌هایتان را می‌پوشانم، تا زمانی که مراقب من باشید. و به عزّتم سوگند، به شما پاداش می‌دهم و شما را در برابرِ دارندگانِ حدود [الهی، کسانی که مستحق مجازات هستند] رسوا نمی‌کنم. بازگردید، آمرزیده شده‌اید. مرا خشنود کردید و من از شما خشنود شدم.» راوی می‌گوید: پس فرشتگان شادمان می‌شوند و بشارت می‌دهند و به یکدیگر، به خاطر آنچه به این امت داده می‌شود، هنگامی که روزه‌شان را می‌شکنند [و عید می‌گیرند]، تبریک می‌گویند. (مستدرک الوسائل, ج7 , ص429)
فَإِذَا کَانَتْ لَیْلَةُ الْفِطْرِ وَ هِیَ تُسَمَّی لَیْلَةَ الْجَوَائِزِ أَعْطَی اللَّهُ الْعَالَمِینَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسَابٍ فَإِذَا کَانَتْ غَدَاةُ یَوْمِ الْفِطْرِ بَعَثَ اللَّهُ الْمَلَائِکَةَ فِی کُلِّ الْبِلَادِ- فَیَهْبِطُونَ إِلَی الْأَرْضِ وَ یَقِفُونَ عَلَی أَفْوَاهِ السِّکَکِ فَیَقُولُونَ یَا أُمَّةَ مُحَمَّدٍ اخْرُجُوا إِلَی رَبٍّ کَرِیمٍ یُعْطِی الْجَزِیلَ وَ یَغْفِرُ الْعَظِیمَ فَإِذَا بَرَزُوا إِلَی مُصَلَّاهُمْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلْمَلَائِکَةِ مَلَائِکَتِی مَا جَزَاءُ الْأَجِیرِ إِذَا عَمِلَ عَمَلَهُ قَالَ فَتَقُولُ الْمَلَائِکَةُ إِلَهَنَا وَ سَیِّدَنَا جَزَاؤُهُ أَنْ تُوَفِّیَ أَجْرَهُ.
خطبه امیرالمومنین (ع) در روز عید فطر / آیه‌ای از قیامت
همچنین از امیرالمؤمنین نقل است که روز عید فطر برای مردم خطبه خواند و فرمود «ای مردم در این روزِ شما، روزی است که در آن به محسنان ثواب دهند و بدکاران زیانمندند. این شبیه‌ترین روز به روز قیامت‌تان است. با بیرون آمدن شما از منزل به نمازگاه، یاد کنید بیرون آمدن خود را از گورهایتان به محضر پروردگارتان. و یاد کنید به وقوف خود در نمازگاه وقوف خود را در برابر پروردگار خود و یاد کنید به برگشت خود به منزلهایتان برگشت خود را به منزل‌های بهشت یا آتش خود. و بدانید ای بندگان خدا که کمترین مزد مرد و زن روزهدار آن است که مَلکی در روز آخر ماه رمضان خطاب به آنها جار می‌زند مژده گیرید بندگان خدا که برای شما آنچه گذشته از گناهان شما بود آمرزیده شد و بپایید در آینده چطور خواهید بود.
أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ یَوْمَکُمْ هَذَا یَوْمٌ یُثَابُ فِیهِ الْمُحْسِنُونَ وَ یَخْسَرُ فِیهِ الْمُسِیئُونَ وَ هُوَ أَشْبَهُ یَوْمٍ بِیَوْمِ قِیَامَتِکُمْ فَاذْکُرُوا بِخُرُوجِکُمْ مِنْ مَنَازِلِکُمْ إِلَی مُصَلَّاکُمْ خُرُوجَکُمْ مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَی رَبِّکُمْ وَ اذْکُرُوا بِوُقُوفِکُمْ فِی مُصَلَّاکُمْ وُقُوفَکُمْ بَیْنَ یَدَیْ رَبِّکُمْ وَ اذْکُرُوا بِرُجُوعِکُمْ إِلَی مَنَازِلِکُمْ رُجُوعَکُمْ إِلَی مَنَازِلِکُمْ فِی الْجَنَّةِ أَوِ النَّارِ وَ اِعْلَمُوا عِبَادَ اَللَّهِ أَنَّ أَدْنَی مَا لِلصَّائِمِینَ وَ اَلصَّائِمَاتِ أَنْ یُنَادِیَهُمْ مَلَکٌ فِی آخِرِ یَوْمٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ أَبْشِرُوا عِبَادَ اللَّهِ فَقَدْ غُفِرَ لَکُمْ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِکُمْ فَانْظُرُوا کَیْفَ تَکُونُونَ فِیمَا تَسْتَأْنِفُونَ. ( الأمالی( للصدوق)، ص101)
مواجهه‌ی امام حسن مجتبی علیه‌السلام در قبال عید فطر
یا امام حسن مجتبی علیه‌السلام در روز عید فطر گروهی را دیدند که مشغول بازی و خنده بودند، پس در حالی که به آنان اشاره می‌کرد، به اصحاب خویش فرمود: همانا خداوند عزّ و جلّ ماه رمضان را میدان مسابقه برای بندگان خود قرار داده است تا با طاعت و عبادت خود برای رسیدن به رضوان خداوند از یکدیگر پیشی بگیرند. پس گروهی در این میدان تاختند و به خشنودی الهی فائز شدند، و عدّهای دیگر عقب افتادند و تقصیر کردند و زیان دیدند، پس شگفتا و بسیار شگفتا از آنکه به خنده و بازی مشغول باشد. در چنین روزی که نیکوکاران در این روز پاداش مییابند، و تقصیرکاران زیان میبینند، و قسم به خدا که اگر حجاب از میان برخیزد و پرده کنار رود بیتردید و حتما نیکوکار مشغول نیکوکاری خود شود و بدکردار گرفتار زشتکاری خود باشد.
وَ نَظَرَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ع إِلَی أُنَاسٍ فِی یَوْمِ فِطْرٍ یَلْعَبُونَ وَ یَضْحَکُونَ فَقَالَ لِأَصْحَابِهِ وَ الْتَفَتَ إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضَانَ مِضْمَاراً لِخَلْقِهِ یَسْتَبِقُونَ فِیهِ بِطَاعَتِهِ إِلَی رِضْوَانِهِ فَسَبَقَ فِیهِ قَوْمٌ فَفَازُوا وَ تَخَلَّفَ آخَرُونَ فَخَابُوا فَالْعَجَبُ کُلُّ الْعَجَبِ مِنَ الضَّاحِکِ اللَّاعِبِ فِی الْیَوْمِ الَّذِی یُثَابُ فِیهِ الْمُحْسِنُونَ وَ یَخِیبُ فِیهِ الْمُقَصِّرُونَ وَ ایْمُ اللَّهِ لَوْ کُشِفَ الْغِطَاءُ لَشُغِلَ مُحْسِنٌ بِإِحْسَانِهِ وَ مُسِیءٌ بِإِسَاءَتِهِ. (من لا یحضره الفقیه , ج1, ص511)
امام سجاد علیه‌السلام: شبی که کمتر از شب قدر نیست
همچنین امام باقر علیه‌السلام نقل می‌کنند «امام سجاد علیه‌السلام شب عید فطر را با نماز، احیا می‌کرد تا اینکه صبح می‌شد و نیز شب عید فطر را در مسجد بیتوته می‌کرد و خطاب به من می‌فرمود: پسرم، این شب کمتر از آن یک شب یعنی شب قدر نیست.
کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع یُحْیِی لَیْلَةَ عِیدِ الْفِطْرِ بِصَلَاةٍ حَتَّی یُصْبِحَ وَ یَبِیتُ لَیْلَةَ الْفِطْرِ فِی الْمَسْجِدِ وَ یَقُولُ یَا بُنَیَّ مَا هِیَ بِدُونِ لَیْلَةٍ یَعْنِی لَیْلَةَ الْقَدْرِ. ( اقبال الأعمال، ابن طاووس، ج1 ص463؛ وسائل الشیعة، ج8، ص87)
امام صادق علیه‌السلام: عید فطر در آیینه قرآن
امام صادق علیه‌السلام ذیل آیه 185 سوره بقره: «وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلی ما هَداکُمْ ...؛ و [ قضای روزه ] برای این است که: شما روزههایی را [که به خاطر عذر شرعی افطار کردهاید] کامل کنید و خدا را بر اینکه شما را هدایت فرموده بزرگ شمارید»، فرمود: در روز فطر تکبیری است؛ راوی می‌گوید پرسیدم چه زمانی است؟ امام فرمود هنگام مغرب و شب عید فطر و عشاء و نماز صبح و نماز عید؛ سپس تمام می‌شود و آن، فرموده خداوند متعال است که فرمود: وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلی ما هَداکُمْ؛
تکبیر، گفتن این جمله است: الله اکبر الله اکبر الله اکبر لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لِلَّهِ الْحَمْدُ اللَّهُ أَکْبَرُ عَلَی مَا هَدَانَا وَ لَهُ الشُّکْرُ عَلَی مَا أَبْلَانَا [أَوْلَانَا]؛ خدا بزرگتر است، خدا بزرگتر است، معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگتر است، و خدای را سپاس، و سپاس خدای را بر آنچه ما را بدان هدایت کرد، و او را شکر بر آنچه به ما ارزانی داشت.» (إقبال الأعمال (ط - القدیمة)، ج1، ص272)
م/۱۱۰
نظر شما