به گزارش تابش کوثر، طرح زصج23راعبا آغاز موج گرمای کم‌سابقه در شهر کراچی و رسیدن دمای هوا به ۴۰ درجه، بسیاری از شهروندان برای خنک نگه‌داشتن خانه‌های خود ناچار به استفاده از سیستم‌های سرمایشی شده‌اند. اما افزایش تعرفه برق موجب شده تا استفاده از کولر برای بسیاری به معضل تبدیل شود. در این میان، گروهی از شهروندان که پیش‌تر پنل‌های خورشیدی نصب کرده‌اند، از فشار هزینه‌ها در امان مانده‌اند.
سعد سلیم، یکی از ساکنان مرفه کراچی، حدود دو سال پیش با صرف ۷۵۰۰ دلار پنل خورشیدی روی بام خانه خود نصب کرد. او اکنون بدون نگرانی از هزینه‌های برق، از کولر استفاده می‌کند. این اقدام همزمان با آغاز مذاکرات پاکستان با صندوق بین‌المللی پول برای دریافت کمک مالی صورت گرفت؛ مذاکراتی که به افزایش قابل توجه تعرفه‌های برق و گاز انجامید.
در پی این افزایش قیمت‌ها، نصب پنل‌های خورشیدی در پاکستان رشد چشمگیری داشته است. طبق گزارش اندیشکده «امبر»، سهم انرژی خورشیدی در تامین برق پاکستان از ۴ درصد در سال ۲۰۲۱ به بیش از ۱۴ درصد در سال گذشته رسیده است. با این حال، این تحول به‌طور یکسان میان اقشار مختلف توزیع نشده است.
بخش قابل توجهی از خانوارهای شهری که در آپارتمان‌ها زندگی می‌کنند، به دلیل محدودیت فضا و عدم امکان نصب پنل، از این مزیت بی‌بهره مانده‌اند. نادیه خان، یکی از ساکنان کراچی، می‌گوید: «به‌ندرت از کولر استفاده می‌کنیم و حتی اتو کردن لباس‌ها را هم کنار گذاشته‌ایم. امکان استفاده از انرژی خورشیدی را هم نداریم.»
طبق گزارش مرکز «ری‌نیوبلز فرست»، تنها یک درصد از مصرف‌کنندگان در سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۰۰ واحد برق مصرف کرده‌اند، در حالی‌که پیش از همه‌گیری کرونا این رقم ۱۰ درصد بود. بسیاری از ساکنان آپارتمان‌ها به دلیل موقعیت سکونتی خود، امکان استفاده از پنل خورشیدی را ندارند.
در مقابل، افراد و شرکت‌هایی که زمین یا فضای مناسب در اختیار دارند، توانسته‌اند از کاهش قیمت پنل‌های چینی بهره‌مند شوند. چین در سال گذشته ۱۶.۶ گیگاوات ظرفیت پنل خورشیدی به پاکستان صادر کرده است.
با این‌حال، اتصال پنل‌های خورشیدی به شبکه سراسری در بیشتر موارد انجام نمی‌شود. کارشناسان می‌گویند هزینه‌های بالا و روند طولانی دریافت مجوز موجب شده کمتر از ۱۰ درصد مصرف‌کنندگان خورشیدی برق مازاد خود را به شبکه بفروشند.
احمد آحتصام، کارشناس انرژی، گفت: «اتصال به شبکه گاهی بین سه تا نه ماه زمان می‌برد و بسیاری از مردم از این روند صرف‌نظر می‌کنند.»
برخی شرکت‌های صنعتی نیز از انرژی خورشیدی بهره می‌برند. شرکت اینترلوپ در ایالت پنجاب پنل‌هایی نصب کرده که برق مورد نیاز دامداری‌های بزرگ این شرکت را تأمین می‌کنند. مدیر انرژی این شرکت اعلام کرده بازگشت سرمایه این طرح در مدت سه تا چهار سال محقق می‌شود و هزینه جاری آن نیز به‌مراتب پایین‌تر از برق شبکه است.
اما در سوی دیگر، هزینه‌های ثابت شرکت‌های برق تغییری نکرده و با کاهش مصرف مشتریان مرفه، بار مالی بیشتری بر دوش مصرف‌کنندگان باقی‌مانده افتاده است. به گفته مؤسسه آرزاشل، در سال مالی گذشته، حدود ۲۰۰ میلیارد روپیه هزینه ثابت به مصرف‌کنندگان غیرخورشیدی منتقل شده است.
اویس لغاری، وزیر انرژی پاکستان، با اشاره به تحولات اخیر گفت: «در ماه‌های اخیر، شاهد کاهش تعرفه‌ها و همچنین استقبال گسترده از پنل‌های خورشیدی در مناطق روستایی بوده‌ایم. بسیاری از مناطق غیرشهری که دسترسی محدودی به شبکه داشتند، اکنون برق مورد نیاز خود را از طریق خورشید تأمین می‌کنند.»
با این‌حال کارشناسان معتقدند سیاست‌گذاری در حوزه انرژی باید همگام با تحولات فناوری پیش برود. به گفته احمد از «ری‌نیوبلز فرست»: «تجربه پاکستان نشان می‌دهد در نبود برنامه‌ریزی مناسب، مردم خودشان راه‌حل پیدا می‌کنند.» اما این به قیمت فشار بیشتر بر قشر ضعیفی که به حال خود رها شده‌اند تمام می‌شود.
م/۱۱۰*
نظر شما