به گزارش تابش کوثر، این کشور همسایه که با مشکلات اقتصادی و کمبود انرژی دست و پنجه نرم می‌کند، اکنون یکی از موفق‌ترین داستان‌های غیرمنتظره در حوزه انرژی پاک را رقم زده است.
براساس گزارش «بررسی جهانی برق ۲۰۲۵» که توسط اندیشکده انرژی «امبر» در انگلیس منتشر شده، پاکستان با واردات ۱۷ گیگاوات پنل خورشیدی فقط در سال گذشته، به جرگه بازارهای برتر انرژی خورشیدی جهان پیوسته است.
این میزان واردات، دو برابر سال پیش از آن بوده و پاکستان را در زمره برترین خریداران پنل‌های خورشیدی قرار داده است.
مردم پیشگام در تحول انرژی
نکته جالب توجه این است که افزایش چشمگیر واردات پنل‌های خورشیدی در پاکستان، نتیجه برنامه‌ریزی دولتی یا اجرای طرح‌های کلان ملی نبوده است.
بیشتر تقاضا برای این محصول از سوی خانوارها، کسب‌وکارهای کوچک و مصرف‌کنندگان تجاری شکل گرفته که به دنبال تأمین برق ارزان‌تر و مطمئن‌تر در شرایط قطعی‌های مکرر برق و افزایش هزینه‌های انرژی هستند.
گزارش امبر تأکید می‌کند نصب پنل‌های خورشیدی بر پشت‌بام خانه‌ها و مراکز تجاری در پاکستان به‌عنوان «راهی برای دسترسی به برق کم‌هزینه‌تر» به‌شدت افزایش یافته است.
محمد مصطفی امجد، مدیر برنامه در مؤسسه «انرژی‌های تجدیدپذیر اول»، در گفتگو با روزنامه ایندیپندنت می‌گوید: «رونق انرژی خورشیدی در پاکستان بیشتر یک واکنش برای بقاست؛ واکنشی از سوی مردم و صاحبان مشاغلی که به‌دلیل برنامه‌ریزی ناکارآمد و عرضه نامطمئن برق، دیگر توان پرداخت هزینه‌های رو به افزایش آن را ندارند.»
وی می‌افزاید: «این پدیده نشان‌دهنده یک تغییر بنیادین در نگرش مردم پاکستان به انرژی است.»
به گفته امجد، واردات پنل‌های خورشیدی پاکستان تنها در سال مالی ۲۰۲۴، حدود نیمی از کل نیاز برق در ساعات اوج مصرف این کشور را تشکیل می‌دهد.
او تصریح می‌کند: «انرژی خورشیدی پشت‌بامی به‌سرعت در حال تبدیل شدن به منبع اصلی تأمین برق است و نقش شبکه سراسری باید به‌طور اساسی دگرگون شود تا بتواند با این تحول سریع همگام شود.»
عبیدالله، کارشناس انرژی در کراچی، معتقد است مردم عادی پیشگامان این تحول انرژی در کشورشان هستند.
او به ایندیپندنت گفت: «اگر تصاویر ماهواره‌ای شهرهای پاکستان را نگاه کنید، خواهید دید تمام پشت‌بام‌ها به رنگ آبی درآمده‌اند؛ همه جا پوشیده از پنل‌های خورشیدی است.»
الگویی متفاوت از گذار انرژی
روند گسترش انرژی خورشیدی در پاکستان الگویی متفاوت از آنچه در بیشتر کشورهای جهان رخ می‌دهد، ارائه می‌کند.
در حالی که در بسیاری از کشورها، گذار به انرژی خورشیدی با سیاست‌های اقلیمی دولت‌ها یا سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی پیوند خورده، موج استفاده از انرژی خورشیدی در پاکستان بیشتر پاسخی به نیازهای محلی و منطق اقتصادی بازار است و نه الزامات زیست‌محیطی.
گزارش امبر تأکید می‌کند که رشد انرژی خورشیدی در پاکستان عمدتاً «خارج از چارچوب‌های رسمی برنامه‌ریزی انرژی» در حال وقوع است.
کارشناسان صنعت می‌گویند دخالت دولت در روند گسترش انرژی خورشیدی پاکستان بسیار محدود بوده و در واقع، زیرساخت‌های موجود برای همگامی با این روند سریع با چالش مواجه شده‌اند.
چالش‌های پیش رو
با وجود واردات بی‌سابقه پنل‌های خورشیدی، ظرفیت رسمی انرژی خورشیدی متصل به شبکه در پاکستان همچنان بسیار پایین است. این امر نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از سیستم‌های خورشیدی جدید، به‌صورت مستقل از شبکه یا پشت کنتور فعالیت می‌کنند و در آمارهای رسمی برق کشور به ثبت نمی‌رسند.
این شکاف میان آنچه در عمل اتفاق می‌افتد و برنامه‌ریزی‌های رسمی، نگرانی‌هایی را برانگیخته است. مدیران شبکه برق و شرکت‌های توزیع برای انطباق با این شرایط جدید با مشکل مواجه شده‌اند، به‌ویژه در مناطق شهری که مشترکان پر مصرف به‌طور فزاینده‌ای در طول روز برق خود را تأمین می‌کنند و تنها در ساعات شب به شبکه سراسری متکی هستند.
درس‌هایی برای جهان در حال توسعه
هرجیت سینگ، مشاور استراتژیک «ابتکار معاهده منع گسترش سوخت‌های فسیلی»، معتقد است تجربه پاکستان نشان می‌دهد انرژی خورشیدی فراتر از یک انتخاب زیست‌محیطی، گزینه‌ای اقتصادی و مقرون به صرفه است.
م/۱۱۰*
نظر شما