به گزارش تابش کوثر به نقل از منابع علمی و سلامت بین‌المللی، بررسی‌های جدید پژوهشگران نشان می‌دهد دوش حمام، که اغلب با هدف پاکیزگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، خود می‌تواند مأمن میلیون‌ها باکتری و قارچ باشد که در شرایط خاص به انسان منتقل می‌شوند. این پژوهش که توسط گروهی از میکروبیولوژیست‌ها در کشورهای مختلف از جمله سوئیس، چین، و ایالات متحده انجام شده است، نشان می‌دهد بخش پایانی لوله‌کشی خانه‌ها و به‌ویژه شیلنگ و سردوش حمام، محیطی مناسب برای رشد و تکثیر انواع باکتری‌ها و قارچ‌هاست.

پژوهشگران می‌گویند پس از هر استحمام، رطوبت و گرمای باقی‌مانده در شیلنگ، محیطی مطلوب برای تشکیل «بیوفیلم» فراهم می‌کند؛ ساختارهای چسبنده‌ای که از تجمع میکروارگانیسم‌ها تشکیل شده و مانند شهرهای میکروسکوپی، روی سطوح مرطوب رشد می‌کنند. هنگام باز کردن آب در نوبت بعدی، ذرات این بیوفیلم به‌صورت ذرات معلق در فضا پخش شده و با جریان آب و بخار، به دستگاه تنفسی منتقل می‌شوند.

بر اساس آزمایش‌های انجام‌شده در منازل و آزمایشگاه‌ها، شمار باکتری‌ها در هر سانتی‌متر مربع شیلنگ دوش می‌تواند از چند میلیون تا صدها میلیون سلول برسد. در این میان، گروه‌هایی مانند مایکوباکتریوم‌ها (Mycobacteria) شناسایی شده‌اند که برخی از آن‌ها عامل بیماری‌هایی نظیر سل و جذام هستند. همچنین DNA قارچ‌هایی چون اگزوفیالا، فوزاریوم و مالاسزیا نیز در نمونه‌ها یافت شده است؛ قارچ‌هایی که به‌طور معمول در پوست انسان یا خاک وجود دارند اما در شرایط خاص می‌توانند سبب عفونت‌های پوستی یا تنفسی شوند.

مطالعات محققان چینی روی ۴۸ دوش آزمایشی نشان داده است که بیوفیلم‌ها پس از حدود چهار هفته استفاده مداوم به اوج رشد می‌رسند و در صورت رکود و عدم استفاده، دوباره فعال می‌شوند. در این بازه زمانی، باکتری خطرناک لژیونلا پنوموفیلا – عامل بیماری لژیونر – نیز در برخی نمونه‌ها مشاهده شده است. با وجود این، متخصصان تأکید دارند خطر ابتلا برای عموم مردم بسیار پایین است، اما افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، بیماران تنفسی یا سالمندان باید احتیاط بیشتری داشته باشند.

دکتر «فردریک هَمس» از مؤسسه فدرال علوم آب سوئیس می‌گوید: «تنها در صورت آلودگی دوش حمام به لژیونلا و برخی پاتوژن‌های خاص است که خطر افزایش می‌یابد، به‌ویژه برای افراد آسیب‌پذیر.» پژوهش‌های مشابه در آمریکا نیز نشان داده‌اند که مناطق گرم‌سیری مانند هاوایی، فلوریدا و جنوب کالیفرنیا بیش از سایر نقاط در معرض رشد میکروب‌های بیماری‌زا در دوش حمام قرار دارند. همچنین نوع منبع آب تأثیر مستقیمی بر ترکیب میکروبی دوش دارد؛ آب‌های کلردار، معمولاً میزبان گونه‌های مقاوم‌تری از مایکوباکتریا هستند.

جنس دوش حمام مهم است!

مطالعات نشان داده‌اند جنس شیلنگ و سردوش نقش زیادی در میزان رشد باکتری‌ها دارد. برای مثال، شیلنگ‌های ساخته‌شده از PVC نرم (PVC-P) تا ۱۰۰ برابر بیشتر از شیلنگ‌های PE-Xc باکتری در خود جای می‌دهند، زیرا کربن بیشتری در آب آزاد می‌کنند و سطح زبرتری دارند. به گفته کارشناسان، استفاده از سردوش‌های فلزی از جنس استیل ضدزنگ یا برنج آبکاری‌شده همراه با شیلنگ کوتاه‌تر و از جنس PE-X یا PTFE می‌تواند خطر تشکیل بیوفیلم را تا حد زیادی کاهش دهد.

تأثیر دمای آب و الگوی پاشش

آزمایش‌ها نشان داده‌اند که حالت «مه‌پاش» دوش، تا پنج برابر بیشتر از حالت «باران‌پاش» ذرات ریز معلق در فضا ایجاد می‌کند. به همین دلیل، انتخاب نوع دوش و نحوه استفاده از آن اهمیت دارد. به گفته دکتر هَمس، بالاترین میزان مواجهه با ذرات آلوده، در دو دقیقه ابتدایی روشن کردن آب گرم رخ می‌دهد. بنابراین توصیه می‌شود پیش از ورود زیر دوش، آب را ۶۰ تا ۹۰ ثانیه باز بگذارید تا میکروب‌ها از سیستم خارج شوند.

دما نیز عامل مهمی است

باکتری لژیونلا در دمای ۲۰ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد رشد می‌کند، اما در بالای ۵۰ درجه از بین می‌رود. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند دمای آب در مخزن خانه‌ها روی ۶۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم شود، اما دمای دوش برای جلوگیری از سوختگی، بیش از ۴۸ درجه سانتی‌گراد نباشد.

روش‌های مؤثر برای کاهش آلودگی

کارشناسان چند اقدام ساده اما مؤثر را برای پیشگیری پیشنهاد کرده‌اند:

١. هر بار پیش از دوش گرفتن، آب را حدود یک دقیقه باز بگذارید تا جریان، میکروب‌ها را بشوید.

٢. هر چند هفته یک‌بار سردوش را با آب داغ یا محلول لیمو و سرکه رسوب‌زدایی کنید.

٣. تهویه حمام را پس از استحمام فعال نگه دارید تا ذرات معلق سریع‌تر از بین بروند.

۴. در منازل دارای افراد بیمار یا سالمند، تعویض سالانه شیلنگ و سردوش توصیه می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در حمام‌هایی که مرتباً مورد استفاده قرار می‌گیرند، میزان رشد میکروبی بسیار کمتر از حمام‌های کم‌استفاده است.

دانشمندان تأکید دارند وجود باکتری‌ها در محیط‌های مرطوب پدیده‌ای طبیعی است و حذف کامل آن ممکن نیست، اما با رعایت بهداشت و نگهداری منظم می‌توان خطرات احتمالی را به صفر نزدیک کرد. به گفته کارشناسان، بهتر است به‌جای نگرانی از وجود این میکروب‌ها، آن را بخشی از «اکوسیستم طبیعی خانه» بدانیم که در صورت مدیریت درست، تهدیدی برای سلامت نخواهد بود.

انتهای پیام/