به گزارش تابش کوثر به نقل از نشریه نیوزویک، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در بیانیه سالانه خود به مناسبت سالگرد منشور سازمان ملل، ضمن تأکید بر لزوم اصلاحات بنیادین در شورای امنیت، خاطرنشان کرد که ساختار فعلی این شورا دیگر پاسخگوی واقعیت‌های جهان امروز نیست و موجب کنار گذاشته شدن بسیاری از صداهای مهم جهانی شده است.
گوترش صبح جمعه در نشست شورای امنیت گفت: «اصلاح شورای امنیت برای حفظ نظم و امنیت جهانی ضروری است و این تغییرات مدت‌هاست که به تأخیر افتاده است. این اصلاحات شامل گسترش اعضای دائم شورا نیز می‌شود.»
بر اساس گزارش نیوزویک، شورای امنیت سازمان ملل متحد شامل پنج عضو دائم یعنی ایالات متحده، بریتانیا، چین، فرانسه و روسیه است که هر یک دارای حق وتو هستند. در کنار این پنج کشور، ده عضو غیر دائم به‌صورت چرخشی و برای دو سال انتخاب می‌شوند. با این حال، این اعضای موقت قدرت تأثیرگذاری چندانی در تصمیم‌گیری‌های اصلی شورا ندارند.
از زمان آغاز جنگ اوکراین، ضعف و ناکارآمدی ساختار کنونی شورای امنیت بیش از گذشته آشکار شده است؛ چرا که روسیه با استفاده از حق وتوی خود هرگونه قطعنامه علیه خود را رد کرده و مانع از اقدامات تنبیهی از سوی شورا شده است. همچنین ایالات متحده نیز از این حق برای جلوگیری از تصویب قطعنامه‌های مرتبط با آتش‌بس در غزه استفاده کرده است.
گوترش در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به مأموریت‌های گسترده سازمان ملل در قاره آفریقا گفت: «تقریباً نیمی از عملیات صلح‌بانی سازمان ملل در آفریقا انجام می‌شود، اما این قاره هیچ نماینده دائمی در شورای امنیت ندارد. این وضعیت با عدالت و واقعیت‌های جهانی امروز سازگار نیست.»
وی تأکید کرد: «افزودن اعضای جدید نه‌تنها گامی در جهت عدالت است، بلکه می‌تواند از بن‌بست‌های سیاسی جلوگیری کرده و در جهانی چندقطبی، به ثبات بیشتر کمک کند.»
تحلیلگران سیاسی معتقدند که تحولات چند سال اخیر، از جمله جنگ اوکراین و تغییرات در سیاست خارجی ایالات متحده، به شکل‌گیری جهانی چندقطبی منجر شده است که دیگر به ساختار قدرت دوران جنگ سرد شباهتی ندارد.
با این حال، به گفته کارشناسان، اصلاح شورای امنیت چالشی بزرگ است، چراکه برای تغییر ساختار فعلی، رضایت اعضای دائم ضروری است؛ موضوعی که تحقق آن دشوار به نظر می‌رسد.
فرهان حق، معاون سخنگوی دبیرکل سازمان ملل، در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: «اصلاح شورای امنیت نیازمند همراهی کشورهای کلیدی عضو این نهاد است. دبیرکل از این روند حمایت می‌کند، اما تصمیم نهایی بر عهده دولت‌های عضو است.»
الکساندر استوب، رئیس‌جمهور فنلاند نیز در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در شهریورماه امسال تأکید کرد: «هیچ کشوری نباید به تنهایی قدرت وتو داشته باشد. اگر کشوری منشور سازمان ملل را نقض کند، باید از حق رأی در شورا محروم شود.»
گوترش در پایان سخنان خود با اشاره به پیشنهادهای فرانسه و بریتانیا برای محدود کردن دامنه استفاده از حق وتو، ابراز امیدواری کرد که اصلاحات پیش‌رو بتواند به کارآمدی و عدالت بیشتر در نظام بین‌الملل منجر شود.
با وجود این اظهارات، ناظران سیاسی بر این باورند که سازمان ملل همواره در قبال استفاده از حق وتو، استانداردی دوگانه داشته است؛ به‌گونه‌ای که اقدام روسیه یا چین در استفاده از وتو با انتقاد شدید مواجه می‌شود، اما استفاده مکرر ایالات متحده و انگلیس از همین حق برای حمایت از رژیم صهیونیستی، با سکوت یا توجیه همراه است. این رفتار دوگانه، اعتماد بسیاری از ملت‌ها به بی‌طرفی سازمان ملل را زیر سؤال برده و ضرورت اصلاح واقعی در ساختار این نهاد را بیش از پیش آشکار کرده است.
انتهای پیام/
نظر شما