به گزارش تابش کوثر، پژوهشی که توسط «سارا دوفور»، استادیار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه مونترال انجام شده، نشان می‌دهد که کودکان پیش‌دبستانی درک عمیق‌تری از دسته‌بندی اشیا دارند و می‌توانند از روش‌های پیشرفته‌تری برای مرتب‌سازی آن‌ها استفاده کنند.
در این مطالعه، دوفور از کودکان خواست با اسباب‌بازی‌های مرتبط با مواد غذایی بازی کنند و خوراکی‌ها را روی قفسه‌ها مرتب کنند. او در طول دو جلسه ۳۰ دقیقه‌ای، مشاهده کرد که کودکان چگونه اشیا را مرتب، طبقه‌بندی و گروه‌بندی می‌کنند.
دسته‌بندی چیست؟
دوفور توضیح داد: «دسته‌بندی یعنی مرتب‌کردن اشیا براساس یک یا چند ویژگی مشترک.» او افزود: «کودکان معمولاً این کار را با مرتب‌سازی، طبقه‌بندی یا گروه‌بندی انجام می‌دهند.»
به گفته دوفور، مرتب‌سازی یعنی چیدن اشیا در یک ترتیب مشخص؛ مثلاً قرار دادن مدادها از روشن‌ترین تا تیره‌ترین رنگ. طبقه‌بندی به معنای جدا کردن اشیا براساس یک معیار مشخص است؛ مانند قرار دادن مدادهای قرمز در یک سبد و مدادهای آبی در سبدی دیگر. در روش گروه‌بندی نیز کودکان براساس ویژگی‌هایی که خودشان انتخاب می‌کنند، اشیا را کنار هم می‌چینند.
دوفور گفت: «مثلاً یک کودک ممکن است چند مداد آبی را کنار هم قرار دهد، حتی اگر رنگ آن‌ها طیف‌های مختلفی از آبی باشد. دلیلش هم این است که او شباهت رنگ‌ها را معیار قرار داده است.»
دوفور در این پژوهش از رویکردی کیفی استفاده کرد و به کودکان دستورالعمل‌های سختگیرانه نداد. او توضیح داد: «هدف من این بود که ببینم کودکان چطور به‌طور خودجوش به این فرآیندها می‌رسند و آن‌ها را با هم ترکیب می‌کنند.»
او افزود: «به همین دلیل، به جای اشکال هندسی انتزاعی از اسباب‌بازی‌هایی استفاده کردم که برای کودکان آشنا و جذاب باشد؛ مثل میوه‌ها، سبزیجات و جعبه‌های کوچک.»
بررسی‌های دوفور نشان داد کودکان حتی می‌توانند در گروه‌بندی‌های خود زیرگروه‌هایی هم ایجاد کنند؛ چیزی که به گفته او نشانه‌ای از تفکر پیشرفته است.
او گفت: «این توانایی که به آن «شمول کلاس» گفته می‌شود، معمولاً در سنین بالاتر دیده می‌شود. با این حال، این پژوهش نشان داد که کودکان خردسال هم می‌توانند چنین مهارت‌هایی را از خود نشان دهند.»
کودکان فراتر از دسته‌بندی‌های ساده عمل می‌کنند
دوفور در این پژوهش دریافت که کودکان فقط به دسته‌بندی‌های ساده و دوتایی بسنده نمی‌کنند.
او توضیح داد: «معمولاً تصور می‌شود که کودکان در ابتدا تنها با دو گروه کار می‌کنند؛ مثلاً یک مداد قرمز را در یک گروه می‌گذارند و بقیه مدادها را در گروه دیگر. اما مطالعه ما نشان داد که آن‌ها می‌توانند هم‌زمان چند گروه مختلف بسازند و در این کار از معیارهای گوناگون بهره ببرند.»
دوفور در پایان گفت: «این یافته‌ها می‌تواند روش‌های آموزشی جدیدی ایجاد کند و نشان می‌دهد که اگر کودکان حمایت درستی دریافت کنند، می‌توانند از سنین پایین تفکر منطقی و مهارت‌های ریاضی پیشرفته‌تری را در خود پرورش دهند.»

م/110*