به گزارش تابش کوثر، بدن انسان به‌طور طبیعی قند خون را تنظیم می‌کند. سلول‌های لوزالمعده میزان قند خون را سنجیده و در صورت افزایش، زنجیره‌ای از واکنش‌ها را برای کاهش آن فعال می‌کنند. اما در مبتلایان به دیابت، این سامانه تنظیمی دچار اختلال شده و آنان ناچارند به‌صورت دستی قند خون خود را اندازه‌گیری کرده و انسولین تزریق کنند؛ روشی که نسبت به سازوکار طبیعی بدن دقت کمتری دارد.
روش تازه برای کنترل دیابت
مارتین فوسنگر، استاد زیست‌فناوری و مهندسی زیستی در مؤسسه فناوری فدرال زوریخ، همراه با گروه خود سال‌هاست روی درمان‌های سلولی برای بیماری‌های متابولیک کار می‌کند. هدف آن‌ها این است که بتوانند بیماری‌هایی مانند دیابت را با روش‌های دقیق‌تر و اختصاصی‌تر درمان کنند.
در این روش، دانشمندان سلول‌های انسانی را با بهره‌گیری از شبکه‌ای ژنی تغییر داده‌اند تا بتوانند کارکرد ویژه‌ای داشته باشند. این سلول‌ها زیر پوست کاشته می‌شوند و در واکنش به یک محرک خارجی فعال می‌شوند.
فعال‌سازی ژن با چسب پوستی
پژوهشگران تاکنون برای تحریک این سلول‌های تغییریافته، روش‌هایی مانند نور، جریان الکتریکی و حتی موسیقی را آزمایش کرده بودند. اما در تازه‌ترین پژوهش، که در نشریه مهندسی زیستی پزشکی طبیعت منتشر شده است، از نیتروگلیسیرین استفاده شده است.
فوسنگر می‌گوید: "این بهترین کلید ژنی است که تاکنون ساخته‌ایم، زیرا از ماده‌ای شناخته‌شده استفاده می‌کند و با یک چسب پوستی ساده فعال می‌شود." نیتروگلیسیرین پس از ورود به پوست، به سلول‌های کاشته‌شده می‌رسد و با تبدیل شدن به نیتریک اکسید، فرایند تنظیم قند خون را آغاز می‌کند.

نقش نیتریک اکسید در تنظیم قند خون
نیتریک اکسید در بدن انسان معمولاً باعث گشاد شدن رگ‌ها و افزایش جریان خون می‌شود. اما در این روش، سلول‌های کاشته‌شده به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در واکنش به این ماده، پیام‌رسان شیمیایی جی‌ال‌پی-۱ را ترشح می‌کنند. این پیام‌رسان، ترشح انسولین را از سلول‌های بتای لوزالمعده افزایش داده و سطح قند خون را تنظیم می‌کند. افزون بر این، جی‌ال‌پی-۱ حس سیری ایجاد کرده و میزان غذا خوردن را کاهش می‌دهد.

گامی تازه در درمان‌های سلولی
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این روش، استفاده از اجزای کاملاً انسانی است. در بسیاری از روش‌های دیگر، از ترکیبات غیرانسانی استفاده می‌شود که ممکن است با واکنش‌های ایمنی بدن تداخل داشته باشد. اما در این روش، چنین خطری وجود ندارد.
فوسنگر باور دارد که درمان‌های سلولی مبتنی بر تحریک فیزیکی، مانند سیگنال‌های الکتریکی که می‌توانند از راه ساعت‌های هوشمند یا تلفن‌های همراه کنترل شوند، آینده‌ای روشن دارند. با این حال، توسعه این درمان‌ها فرآیندی زمان‌بر و پرهزینه است.
او می‌گوید: "دیابت نمونه‌ای از بیماری‌های متابولیک است که روی آن کار می‌کنیم، اما این روش می‌تواند برای دیگر بیماری‌های متابولیک، خودایمنی و حتی بیماری‌های عصبی نیز به کار گرفته شود."

م/۱۱۰*