جیوه، فلزی سمی است که در مقادیر بالا، سلامت مغز را به خطر می‌اندازد و ارتباطاتی با ابتلا به سرطان نیز دارد.
طبق دستورالعمل‌های سازمان بهداشت ملی بریتانیا (NHS)، زنان باردار نباید بیش از دو استیک یا چهار قوطی ماهی تن در هفته مصرف کنند، زیرا جیوه می‌تواند به مغز جنین آسیب برساند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نیز به زنان باردار توصیه می‌کند که مصرف تن را به سه قوطی در هفته محدود کنند.
جیوه به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن زغال سنگ وارد محیط زیست می‌شود و سپس از طریق آب‌ها به اقیانوس‌ها منتقل می‌شود. در آنجا، این فلز توسط موجودات ریز به ترکیبی سمی به نام متیل‌جیوه تبدیل می‌شود که از طریق زنجیره غذایی بالا می‌رود و در ماهی‌های شکارچی بزرگ مانند ماهی تن، کوسه و شمشیرماهی تجمع می‌یابد. این ماهیان چون عمر طولانی‌تری دارند، سطح بالاتری از جیوه را در بدن خود ذخیره می‌کنند.
طبق گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO)، متیل‌جیوه می‌تواند به کلیه‌ها و سیستم عصبی آسیب وارد کند، خطر بروز بیماری‌های قلبی را افزایش دهد و منجر به مشکلاتی در بینایی و اختلالات عصبی شود. علائم مسمومیت با جیوه شامل لرزش، اختلال خواب، کاهش حافظه، سردرد و مشکلات حرکتی و شناختی است.
آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) اعلام کرده که شواهد کافی برای اثبات سرطان‌زایی جیوه در انسان وجود ندارد، اما مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که در دوزهای بالا، برخی ترکیبات جیوه می‌توانند باعث ایجاد تومور شوند. این سازمان همچنین تاکید کرده که لازم است مصرف ماهی تن و سایر ماهی‌های حاوی جیوه به میزان محدود باشد.
با این حال، مقامات بهداشتی از جمله سازمان بهداشت ملی بریتانیا و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) پیشنهاد می‌کنند که مردم به منظور بهره‌مندی از فواید ماهی مانند محافظت در برابر بیماری‌های قلبی و دریافت ویتامین D، حداقل دو وعده ماهی در هفته مصرف کنند، اما مصرف ماهی‌های حاوی جیوه را به میزان محدود نگه دارند.
پژوهش‌هایی که توسط برنامه علمی تلویزیونی کاتالیست در سال ۲۰۱۵ انجام شد، نشان داد که هر فرد برای رسیدن به سطوح مضر جیوه باید حدود ۲۵ قوطی ماهی تن در هفته مصرف کند. سازمان تحقیقات علمی و صنعتی کشورهای مشترک‌المنافع (CSIRO) در استرالیا که این تحقیق را انجام داده، بیان کرد که میزان دقیق جیوه بستگی به نوع ماهی و وزن فرد دارد؛ مثلاً گونه‌های کوچک‌تر ماهی تن مانند اسکیپ‌جک (skipjack) معمولاً جیوه کمتری نسبت به گونه‌های بزرگ‌تر مانند آلباکور دارند.
طبق قوانین فعلی اتحادیه اروپا و بریتانیا، حداکثر سطح مجاز جیوه در ماهی تن ۱ میلی‌گرم در هر کیلوگرم و در ماهی‌های دیگر مانند کاد (cod) ۰.۳ میلی‌گرم است. این در حالی است که ماهی سالمون کنسرو شده معمولاً سطوح بسیار پایینی از جیوه را داراست. اداره غذا و داروی آمریکا این محدودیت را معادل ۱ قسمت در میلیون (ppm) قرار داده که ده برابر پایین‌تر از سطحی است که می‌تواند به سلامت آسیب بزند.
راب هابسون، متخصص تغذیه، توصیه کرده که مصرف ماهی تن سبک، دو تا سه بار در هفته ایمن است و مردم بهتر است انواع مختلف ماهی را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
به زنان باردار توصیه می‌شود که از مصرف ماهیان حاوی جیوه بالا مانند مارلین اجتناب کنند، زیرا این ماهیان می‌توانند آسیب‌های جدی به سیستم عصبی در حال رشد جنین وارد کنند.
م/110*