به گزارش تابش کوثر، همه مهره‌داران خمیازه می‌کشند یا رفتاری مشابه خمیازه دارند. میمون‌های اجتماعی و اورانگوتان‌های نیمه‌انفرادی، پرندگان، پنگوئن‌ها و کروکودیل‌ها نیز این رفتار را انجام می‌دهند و احتمالاً اولین ماهی‌های فک‌دار نیز خمیازه می‌کشیدند.
اندرو گالوپ، استاد زیست‌شناسی رفتاری دانشگاه جانز هاپکینز، می‌گوید: «وقتی از مردم می‌پرسم چرا فکر می‌کنید خمیازه می‌کشیم، اکثر پاسخ‌ها به تنفس و افزایش اکسیژن خون مرتبط است، اما آزمایش‌ها نشان داده این فرضیه غلط است.»
مطالعات دهه ۱۹۸۰ نشان داد تغییر سطح اکسیژن و دی‌اکسیدکربن هوا تاثیری بر تعداد خمیازه‌ها ندارد و بیماری‌های مرتبط با عملکرد ریه نیز باعث تغییر خمیازه نمی‌شوند. گالوپ افزود: «خمیازه احتمالاً نقش فیزیولوژیکی خاصی دارد. حرکتی که هنگام خمیازه رخ می‌دهد – باز شدن طولانی فک، دمیدن عمیق هوا و سپس بستن سریع فک – اثرات مهمی بر گردش خون در جمجمه دارد.»
بر اساس مطالعات پزشکی، خمیازه جریان خون شریانی به مغز را افزایش داده و بازگشت خون وریدی از سر به قلب را تقویت می‌کند. گالوپ توضیح داد: «می‌توانیم باز شدن فک را نوعی کشش موضعی تصور کنیم، مشابه کشش عضلات در سایر نقاط بدن، که به بهبود گردش خون کمک می‌کند.»
تحقیقات همچنین نشان می‌دهد خمیازه به تنظیم دمای مغز کمک می‌کند. دمای مغز تحت تأثیر جریان خون، دمای خون و تولید حرارت متابولیک قرار دارد. هنگام خمیازه، دم عمیق هوا از دهان، زبان و مجاری بینی عبور می‌کند و مانند رادیاتور خودرو، گرما را از مغز دفع می‌کند. میزان خمیازه با دمای محیط نیز تغییر می‌کند: وقتی هوا کمی گرم باشد، تعداد خمیازه‌ها افزایش می‌یابد، و وقتی هوا بسیار گرم یا سرد است، سایر مکانیزم‌های خنک‌کنندگی بدن مانند تعریق وارد عمل می‌شوند.
این یافته‌ها توضیح می‌دهد که چرا برخی بیماری‌ها و داروها باعث خمیازه‌های بیش از حد می‌شوند؛ افزایش دمای مغز یا بدن ناشی از بیماری یا دارو، نیاز به خنک‌سازی بیشتری ایجاد می‌کند. تحقیقات حیوانی نشان می‌دهد پستانداران و پرندگانی که مغز آن‌ها دارای نورون‌های بیشتر است، خمیازه طولانی‌تری می‌کشند.
یکی دیگر از نظریه‌ها، نقش خمیازه در تغییر وضعیت هوشیاری است: از خواب به بیداری یا از کسالت به هوشیاری. دکتر الیویه والوسینسکی، تاریخ‌نگار پزشکی، می‌گوید: «خمیازه می‌تواند مغز را بین حالت‌های تفکر درونی و آماده‌سازی برای عمل جابجا کند و با گردش مایع مغزی-نخاعی به تنظیم عملکرد مغز کمک کند.»
خمیازه مسری نیز پدیده جالبی است. وقتی یک فرد خمیازه می‌کشد، دیگران نیز تحریک به خمیازه می‌شوند. این رفتار ممکن است ارتباط اجتماعی و هماهنگی گروهی را تقویت کند، اما احتمالاً هدف اصلی خمیازه نیست. گالوپ توضیح داد: «خمیازه مسری می‌تواند محصول جانبی مکانیزم‌های شناختی پیشرفته در گونه‌های اجتماعی باشد و آینه نورون‌ها در این فرآیند نقش دارند.»
به طور کلی، خمیازه نه تنها طبیعی است، بلکه برای عملکرد بهتر مغز مفید است و می‌تواند به هوشیاری، هماهنگی گروهی و تنظیم دمای مغز کمک کند. والدینی که برای خواباندن کودک خمیازه می‌کشند، ممکن است بدون اینکه بدانند، به کار خود اثر مثبت می‌گذارند.
انتهای پیام/
نظر شما