به گزارش تابش کوثر، مجله آمریکایی TIME در گزارشی با عنوان «چگونه حالات چهره را بخوانیم و چرا اغلب در آن اشتباه می‌کنیم» نوشت: انسان‌ها معمولاً در تشخیص احساسات واقعی دیگران از روی چهره دچار خطا می‌شوند. این ناتوانی گاه سبب بروز برداشت‌های نادرست و اختلال در ارتباطات اجتماعی می‌شود.
گزارش با اشاره به نمونه‌ای روزمره توضیح می‌دهد: تصور کنید برای یک ارائه کاری آماده شده‌اید و با اعتمادبه‌نفس سخن می‌گویید، اما یکی از حاضران در ردیف جلو چهره‌ای ناراضی دارد. ممکن است فکر کنید از شما خوشش نمی‌آید، در حالی که او فقط دارای حالتی است که روان‌شناسان آن را «چهره ناراحت در حالت عادی» یا Resting Bothered Face (RBF) می‌نامند؛ یعنی حالتی که فرد تصور می‌کند چهره‌اش خنثی است اما اطرافیان آن را عصبی یا ناراضی برداشت می‌کنند.
چرا در تفسیر چهره‌ها اشتباه می‌کنیم؟
روان‌شناسان می‌گویند دلیل اصلی این خطا، انتظارات غیرواقعی از دیگران و تفاوت‌های فرهنگی و فردی در ابراز احساسات است.
به گفته «آلکس مارتینز»، متخصص علوم شناختی، انسان‌ها در تشخیص حرکات جزئی چهره مهارت زیادی دارند، اما در تفسیر درست معنای آن حرکات ضعف نشان می‌دهند. او می‌گوید: «ما در درک تغییرات جزئی چهره بسیار دقیق هستیم، ولی اغلب در تشخیص احساس واقعی پشت آن حرکات شکست می‌خوریم.»
مطالعات نشان داده‌اند که چهره انسان ترکیبی از ده‌ها حالت مختلف است که از احساسات متنوعی تشکیل می‌شود. این تفاوت‌ها در فرهنگ‌های گوناگون یا حتی بین افراد یک فرهنگ نیز مشاهده می‌شود و باعث می‌شود برداشت‌های احساسی همیشه یکسان نباشند.
«مارک براکت»، مدیر مرکز هوش هیجانی دانشگاه ییل نیز می‌گوید: «بیشتر اوقات ما فقط بهترین حدس را درباره احساس دیگران می‌زنیم، اما مطمئن نیستیم.» به باور او، فاصله میان چهره‌ی مجازی افراد در شبکه‌های اجتماعی و شخصیت واقعی آنان، یکی از دلایل افزایش سوء‌تفاهم‌های امروزی است.
نقش شبکه‌های اجتماعی در گسترش سوءتفاهم‌ها
«ونسا ون ادواردز»، پژوهشگر رفتار اجتماعی، در کلاس خود در دانشگاه هاروارد از دانشجویان پرسیده چرا احساس می‌کنند دیگران آن‌ها را نمی‌فهمند. پاسخ همه این بود که «همه احساس می‌کنیم کسی ما را درک نمی‌کند».
او می‌گوید: «در فضای مجازی، چهره‌ای شاد و پرانرژی از خود نشان می‌دهیم، اما در واقعیت ممکن است درون‌گرا یا خسته باشیم. این تفاوت باعث می‌شود هنگام دیدار حضوری، دیگران چهره خنثی ما را ناراضی تصور کنند.»
پژوهش‌ها هشدار می‌دهند که کاهش ارتباطات واقعی و جایگزینی آن با ارتباطات مجازی، به احساس تنهایی و کاهش سلامت روان و حتی سلامت جسم منجر می‌شود.
راهکارهای تشخیص درست‌تر احساسات دیگران
کارشناسان توصیه می‌کنند برای درک بهتر حالات چهره، باید زمینه و پیشینه فرد را بشناسیم. بدون شناخت کافی از شخصیت، تاریخچه زندگی و وضعیت روانی یک فرد، نمی‌توان برداشت دقیقی از حالت‌های او داشت.
به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده کسانی که در کودکی مورد آزار قرار گرفته‌اند، سریع‌تر احساسات منفی را در چهره دیگران تشخیص می‌دهند. همچنین افراد خشمگین یا مضطرب، چهره‌های خنثی را بیشتر منفی تفسیر می‌کنند.
به گفته «براکت»، هرچه رابطه ما با دیگران نزدیک‌تر باشد، تفسیرمان از چهره آن‌ها دقیق‌تر خواهد بود. او می‌گوید: «من بعد از ۳۰ سال زندگی با شریکم، فقط با نگاه به چهره‌اش می‌فهمم با مادرش درباره چه چیزی صحبت کرده است.»
چگونه چهره خود را بهتر بیان کنیم؟
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند افراد برای آگاهی از تأثیر چهره‌شان، از خود فیلم بگیرند و رفتارشان را بررسی کنند. همچنین می‌توانند از دوستان یا همکاران صادق بازخورد بگیرند.
اگر چهره‌ای خنثی یا جدی دارید، نیازی نیست آن را کاملاً تغییر دهید؛ فقط کافی است در هنگام تفکر یا تمرکز، با گفتار خود روشن کنید که ناراحت نیستید. مثلاً بگویید: «اجازه بدهید کمی فکر کنم.»
برای نرم‌تر نشان دادن چهره نیز می‌توان از زبان بدن مثبت استفاده کرد؛ از جمله تماس چشمی مؤدبانه، سر تکان دادن و اندکی خم شدن به سمت مخاطب، که نشانه توجه و علاقه است.
درک بهتر دیگران با تمرین ارتباط چهره‌به‌چهره
به باور پژوهشگران، برای درک دقیق‌تر احساسات دیگران باید تمرین کرد و با افراد واقعی بیشتر در تماس بود. مشاهده مکرر حالات مختلف چهره به مرور باعث تقویت «هوش هیجانی غیرکلامی» می‌شود.
مارتینز می‌گوید: «برای قضاوت درست درباره احساسات، باید اطلاعات بیشتری از چهره فرد در زمان‌های مختلف به دست آورید. حالت چهره یک سیستم پویاست و با شناخت بیشتر، خطاها کمتر می‌شود.»
او توصیه می‌کند هنگام مواجهه با چهره‌های ظاهراً ناراضی، عجولانه قضاوت نکنیم، بلکه با آرامش رفتار کنیم یا در صورت تداوم، با لحنی مهربان از علت بپرسیم. در اغلب موارد، حالت منفی چهره هیچ ارتباطی با ما ندارد.
کارشناسان تأکید دارند که ارتباط چهره‌به‌چهره، آگاهی از تفاوت‌های فردی و تمرین همدلی، از مهم‌ترین عوامل در بهبود سلامت روان و ارتقای روابط اجتماعی هستند.
در دنیایی که ارتباطات مجازی روزبه‌روز جایگزین ارتباط انسانی می‌شود، بازگشت به درک واقعی چهره و احساس، نه‌تنها یک مهارت اجتماعی، بلکه ضرورتی برای سلامت روح و جسم انسان است.
انتهای پیام/
نظر شما