وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت: کردهای عراق که دولت مرکزی بغداد را در جنگ با 'داعش' یاری کردند؛ اینک داعیه برگزاری همه پرسی برای استقلال را دارند؛ رفراندومی که شبح پس لرزه های آن سرتاسر عراق و احتمالا خاورمیانه را خواهد لرزاند.
يکشنبه ۱۱ تير ۱۳۹۶ ساعت ۱۶:۰۴
کد مطلب : 57777
اقلیم کردستان عراق در تاریخ ۲۵سپتامبر / ۳ مهر/ رفراندوم استقلال برگزار خواهد کرد.
به قطع قریب به یقین اکثریت مردم کردستان به این همه پرسی رای مثبت خواهند داد و کشوری جدید را به جهان معرفی می کنند.
حال؛ این سوال مطرح است که خوب بعد از همه پرسی چه گام های عملی به سمت مستقل شدن از عراق برداشته خواهد شد و این گام ها در چه فاصله زمانی بعد از همه پرسی برداشته خواهد شد؟
آیا سیاستمداران کردستان که با هم دعوا دارند بالاخره موفق می شوند اختلافات فیمابینشان را حل و فصل کنند یا نه ؟
اگر بعد از رفراندوم ؛ تشنج ها بعد آن که غیرقابل اجتناب هم خواهد بود، از کنترل خارج شود ؛ آیا همسایه های فضول عراق قادر خواهند بود جلوی انتشار این حوادث و رخنه به مرزهایشان را بگیرند یا نه ؟
هیچیک از همسایگان عراق شامل ایران؛ سوریه و ترکیه دلشان نمی خواهد که کردستان عراق مستقل شود چون در آن صورت این حس استقلال طلبی به اقلیت کردهای خود این کشورها هم سرایت خواهد کرد.
در 'کاخ سفید' واشنگتن؛ عده ای چندان هم از استقلال کردستان عراق بدشان نمی آید. اما این مواضع با سیاستهای آمریکا و متحدان غربی اش در خصوص عراق که مبتنی است بر وحدت ملی این کشور کاملا منافات دارد.
شرکای غربی عراق از این بابت ناراحت اند که این رفراندوم حتی اگر هم به این زودی ها منتج به استقلال کردستان نشود اما به هر حال اقلیم سیاسی بقیه کشور را تغییر خواهد داد.
انتخابات فدرال عراق سال آینده میلادی برگزار خواهد شد و امکان دارد نیروهای شیعه رادیکال که بطور کل مخالف رویکرد فراگیر و شمولیت ' حیدر العبادی' نخست وزیر عراق هستند را به قدرت برساند.
تمام این معادلات کل منطقه را در ورطه خطری بزرگتر فرو خواهد برد آن هم در شرایطی که 'داعش' دارد در عراق و سوریه متحمل شکست می شود.
حول این محور ؛ یکی از مقامات بلندپایه آمریکایی اظهار کرده است: ' ما فکر می کنیم که طرح برگزاری رفراندوم در کردستان عراق یک ایده بدی است ضمن آنکه زمان برگزاری آن هم ایده بدی است. اول از همه به این دلیل که کردها ابدا آمادگی این کار را ندارند. اگر کردها این رفراندوم را امسال برگزار کنند این باعث خواهد شد تا عناصری که مترصد ایجاد دو دستگی در کشورند و نیز عناصر فرقه گرا در بغداد دستشان قوی تر شود و این به ضرر تمام چهره های میانه رو و چهره هایی تمام می شود که مایل اند از حدود و مرزهای فرقه گرایی عبور کنند و ائتلاف هایی تشکیل دهند'.
'مقامات کردستان می گویند که الآن مناسب ترین زمان برای عملی ساختن آرزوی دیرینه کردها برای تشکیل دادن یک ملت مستقل است .
چون دولت عبادی و رهبری کردها همکاری نزدیک و دوشادوشی با هم برای اخراج داعش از 'موصل' داشتند.
این مقامات می گویند که کردستان در نظر دارد مذاکراتی دقیق با بغداد در مورد چگونگی و زمان عملی ساختن این انفصال و جدایی داشته باشد.
' حمین هورامی ' دستیار ارشد 'مسعود بارزانی ' رئیس جمهور کردستان عراق و رئیس امور سیاسی در ریاست جمهوری کردستان در این زمینه معتقد است:' این سوال مطرح است که چرا حالا. ما در جواب باید بگوییم که ما می توانیم از طریق این رابطه مثبت به یک درک متقابل برسیم چون به گفته عبادی ؛ چه کسی می داند چه کسی در بغداد مسئول خواهد بود؟ ما می خواهیم با قطع این وابستگی متقابل ناسالم در روابطمان با بغداد، جلوی درگیریها و خونریزیهای آینده را بگیریم '.
'هورامی ' اشاره می کند: ' این رفراندوم برای استقلال است اما به معنای آن نیست که در روز ۲۶ سپتامبر ما استقلالمان را اعلام می کنیم بلکه این تازه نقطه آغاز یک فرآیند طولانی مدت است'.
دولت فدرال عراق این همه پرسی را غیر قانونی می داند چون مجلس آن را تصویب نکرده است. اما در عین حال بغداد تصمیم ندارد کاری برعلیه این رفراندوم انجام دهد.
'سجاد جیاد' مدیر عامل اندیشکده ' مرکز البیان' در عراق می گوید:' اکثر عراقی ها حامی این رفراندوم نیستند اما از طرفی این موضوع دغدغه شان هم نیست چون کشورشان آنقدر مشکلات ریز و درشت دارد که این موضوع در آن گم است'.
مناطق کردنشین شمال عراق از سال ۱۹۹۱ به این سو به صورت خودمختار اداره می شوند. قانون اساسی عراق هم در سال ۲۰۰۵ هم این وضعیت را برای همیشه تثبیت کرد.
وسعت کردستان عراق معادل با وسعت کشور ایرلند است و ۵.۲ میلیون نفر جمعیت دارد. این استان نیروهای امنیتی خود و برنامه های کنترل مهاجرت خود را دارد. نیروهای فدرال و پلیس بدون کسب مجوز مخصوص حق ورود به خاک این اقلیم را ندارند.
و اما مشکل اصلی و بغرنج در هر جنبش استقلال طلبانه ای در عراق؛ این است که کدام قلمروات باید مستقل شوند.
در این مورد بخصوص منطقه مورد بحث و مشاجره؛ نواحی ای خارج از مرزهای شناخته شده 'دولت منطقه ای کردستان ' مانند شهر ' کرکوک' و میادین نفتی مجاور آن هستند که در کنترل نیروهای کرد و دارای جمعیت انبوه کرد هستند.
نیروهای ' پیشمرگ کرد' در عرض سه سال گذشته در جریان جنگ با 'داعش 'بسیاری از این شهرها را تصرف کرده اند . بغداد به دنبال بازپس گیری این قلمروات تحت مشاجره است و طرحهای کردها برای برگزاری همه پرسی استقلال در این سرزمینها را محکوم کرده است چه برسد به اینکه اجازه جدا شدن دائم این سرزمین از خاک خود را هم بدهد.
' عمار طعمه' رئیس بلوک ' فاضله شیعه' در پارلمان عراق در این خصوص معتقد است:' اگر رفراندوم برگزار و جدایی کردستان از خاک عراق محرز شود، کشمکش ها و جدالهای بیشتری بر سر سرزمینهای مورد اختلاف بوجود خواهد آمد و این جدال هیچ سودی برای کردها و عراقی ها نخواهد داشت'.
جهان همین اواخر طعم یک تجربه مشابه و فوق العاده ناموفق از جدا شدن یک منطقه غیر عرب از کلیت یک کشور با اکثریت جمعیت عرب را چشید و دیگر هرگز تمایل ندارد که این تجربه تلخ دوباره تکرار شود.
کشور'سودان جنوبی' به دنبال رفراندومی که در سال ۲۰۱۱ برگزار کرد تاسیس شد اما همین کشور تازه تاسیس دو سال بعد به درون یک جنگ داخلی کشیده شد و میلیونها آواره تولید کرد.
کردهای عراق هم در دهه ۱۹۹۰ جنگ های داخلی خود را تجربه کردند. منطقه کردستان به دو منطقه مجزا شامل غرب تحت کنترل 'حزب دمکراتیک کردستان ' به رهبری ' مسعود بارزانی' و شرق که در تصرف حزب رقیب یعنی ' اتحادیه میهنی کردستان' است.
در سال ۲۰۱۵ رهبری بارزانی بر کردستان تمدید شد و این موضوع به یک بحران سیاسی در منطقه منجر گشت و همه نهادهای خودمختار منطقه را فلج کرد . پارلمان کردستان که قرار بود برای انتخاب جانشین بارزانی تشکیل جلسه دهد دو سال است که هنوز تشکیل نشده است چون ' حزب دمکراتیک کردستان' به رئیس این مجلس اجازه ورود به پایتخت کردستان را نداد. انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی کردستان قرار است نوامبر امسال برگزار شود یعنی تنها چند هفته بعد از برپایی همه پرسی.
بارزانی استقلال کردستان که سالهاست وعده آن داده شده است را اعتراض به بن بست سیاسی و فساد سیاسی در سرتاسر کردستان دانسته است. او در واقع می خواهد با موج سواری بر روی احساسات ملی گرایانه مردم به نوعی شورشهای داخلی را دفع کند، حداقل برای الآن.
در این موضوع, 'ماریا فانتاپی' کارشناس مسائل کردها در 'گروه بحران بین الملل' می گوید:' حس بی اعتمادی در کردستان عراق به اوج خود رسیده است و مردم احساس می کنند که رهبری کردها دیگر صلاحیت رهبری آرمان ملی گرایی کردها را ندارد'.
فانتاپی تصریح می کند: ' اما یک نکته ای که خوب به نفع رهبران کردستان تمام شده این است که مردم در حال حاضر خواست اصلی شان حس ملی گرایی (استقلال طلبی) است و رهبران کردستان هم این ترفند را خوب اجرا کردند'.
منبع: ایرنا
ت/۴۴۴
۰
