آیا «مادر همه بمب‌ها» یک داستان ساختگی بود؟

 

رسانه‌های غربی نیز با بازتاب گسترده این خبر عنوان کردند «جی‌بی‌یو- 43» که در ارتش آمریکا با نام «مادر همه بمب‌ها» شناخته می‌شود، با دستکم 10 تن وزن و 8164 کیلوگرم ماده منفجره، قدرتمندترین سلاح متعارفی است که تاکنون در جهان ساخته شده است. در ادامه، پنتاگون نیز اعلام کرد این بمب بزرگترین بمب غیراتمی موجود در زرادخانه ارتش آمریکاست که 14 سال پیش (سال 2002) با مشارکت کارشناسان وزارت دفاع و کمپانی‌های بزرگ تسلیحات‌سازی ساخته شد.

 

اما در حالیکه گفته می‌شد قدرت تخریب این بمب برابر با 11 تن "تی‌ان‌تی" است و شعاع انفجار آن نیز به 1،6 کیلومتر می‌رسد، خبرگزاری رویترز هفته گذشته تصاویری را از محل اصابت این بمب در ننگرهار افغانستان منتشر کرد که با آنچه تاکنون در رسانه‌های غربی و از زبان مقامات نظامی آمریکا درمورد قدرت انفجار این بمب گفته شده است، همخوانی ندارد.

 

به عنوان مثال، "رینک فرانکونا" تحلیلگر نیویورک‌تایمز پس از اعلام خبر استفاده ارتش آمریکا از این بمب در مقاله‌ای مدعی شد بزرگترین بمب غیراتمی آمریکا انفجاری ایجاد می‌کند که برای افرادی که در مناطق اطراف محل اصابت حضور دارند درست مانند یک بمب اتمی به نظر می‌رسد و هر آنچه در شعاع یک مایلی آن باشد را نابود می‌کند.

 

اما بنابر گزارش رویترز، نیروهای ویژه افغان پس از ورود به یکی از تونل‌های سنگی گروه تروریستی داعش در شرق افغانستان متوجه شدند که بزرگترین بمب غیراتمی آمریکا هیچ آسیبی به آن وارد نکرده است. به گفته آنها، تنها شاخه‌های درختان نزدیک محل انفجار اندکی سوخته بودند؛ اما در فاصله کمی دورتر از محل انفجار، تمامی درختان سالم مانده‌اند و حتی برگ آنها نیز به روی زمین نریخته است! این در حالیست که پیشتر گفته می‌شد شعاع تخریب این بمب به بیش از یک مایل (1.6 کیلومتر) می‌رسد.

مسئله زمانی جالب‌تر به نظر می‌رسد که بدانیم آنچه به "مادر همه بمب‌ها" در ارتش آمریکا معروف شده، یک بمب گرمافشاری است و به همین دلیل، قاعدتاً باید با ابر انفجاری قدرتمندی که ایجاد می‌کند هر آنچه برروی سطح زمین در شعاع تخریب آن وجود دارد را نابود کند.

 

افزون بر این، بمب‌های گرمافشاری مانند «جی‌بی‌یو- 43» اساساً از قابلیت نفوذ در عمق استحکامات برخوردار نیستند و لذا، هدفی که برای استفاده از آن از سوی ارتش آمریکا عنوان شد (تخریب غارها و تونل‌های سنگی داعش) نمی‌تواند استفاده از آن را توجیه کند.

 

بنابراین، با توجه به همزمانی انتشار خبر استفاده از این بمب با تشدید تنش‌ها میان آمریکا و کره شمالی، در درجه نخست می‌توان استفاده از مادر همه بمب‌ها در افغانستان را از اساس یک داستان ساختگی از سوی پنتاگون برای تاثیرگذاری بر مواضع پیونگ‌یانگ در برابر واشنگتن دانست. شاهد این مدعا، عدم مشاهده اثرات میدانی استفاده از این بمب در ننگرهار افغانستان و همچنین، تکذیب ادعای کشته شدن عناصر داعش از سوی سخنگوی این گروه تروریستی است.

 

 

اما چنانچه ادعای استفاده از "مادر همه بمب‌ها" صحت داشته باشد، ادعاهای مطرح شده قبلی و بعدی درباره قدرت انفجار و شعاع تخریب این بمب را با توجه به تصاویر منتشر شده از سوی رویترز مجدداً می‌توان یک بزرگنمایی آشکار از سوی آمریکا برای تاثیرگذاری روانی بر اهداف سیاست خارجی خود عنوان کرد.

 

شاهد این مدعا نیز گفته‌های کارشناسان غربی و اعترافات قبلی مقامات آمریکاست. "جی مایلر" کارشناس برجسته بمب معتقد است مادر همه بمب‌ها به دلیل صدای انفجار بلندی که تولید می‌کند، بیشتر دارای یک کارکرد روانی است نه تخریبی و عملیاتی. به همین دلیل، وی معتقد است ارتش آمریکا در صورت استفاده از این بمب در افغانستان مطمئناً از آن به عنوان یک سلاح تاکتیکی برای تخریب مواضع داعش استفاده نکرده است.

 

در واقع، به نوشته ایندیپندنت، مادر همه بمب‌ها بیشتر برای استفاده در عملیات‌های روانی طراحی و ساخته شده است تا با صدای انفجار مهیب خود نیروهای غیرخودی را وادار به تسلیم کند. حتی ویدئوی مربوط به انفجار آزمایشی آن در سال 2003 نیز در ماه‌های اول جنگ عراق به صورت هدفمند در رسانه‌های غربی منتشر شد تا به عنوان بخشی از "راهبرد وحشت‌آفرینی" ارتش آمریکا باعث ترس نیروهای وفادار به صدام شود.

 

دونالد رامسفلد وزیر دفاع وقت آمریکا نیز در آن زمان در مصاحبه‌ای به صراحت گفت هدف از ساخت مادر همه بمب‌ها تسلیم کردن صدام است یا اینکه دستکم ارتش عراق را از جنگیدن با نیروهای ائتلاف منصرف کند. با این حال، این بمب با وجود انتقال به عراق به دلایل نامعلومی حتی در جنگی که به منظور آن ساخته شده بود نیز هیچگاه مورد استفاده قرار نگرفت.

 

به همین دلیل، برخی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و محافل کارشناسی از اساس وجود چنین بمبی با این قابلیت تخریب را زیر سوال می‌برند یا اینکه معتقدند «جی‌بی‌یو- 43» اساسا در افغانستان استفاده نشده یا دستکم واجد ویژگی‌هایی نیست که بتوان عبارت "مادر همه بمب‌ها" یا "بزرگترین بمب غیراتمی جهان" را در توصیف آن بکار برد.
منبع: باشگاه خبرنگاران
ت/444