رئیس جمهور عراق در پاسخ به سوالی در خصوص سفر حجتالاسلام حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران به عراق گفت: سفر رئیس جمهور روحانی به بغداد بسیار مهم است و در فضای بسیار مهمی هم انجام میشود. اولا و قبل از هرچیز این سفر برای تعمیق روابط میان دو کشور و دو ملت صورت میگیرد . من حدود سه ماه پیش در تهران بودم و در آنجا رئیس جمهور روحانی و مقام معظم رهبری و دیگر مقام های جمهوری اسلامی از من استقبال کردند و ما گفتوگوهای طولانی و دقیق درباره اوضاع در عراق و روابط ایران و عراق و وضعیت منطقه داشتیم. سفر رئیس جمهور روحانی برای تکمیل گفتوگوهای دو کشور و پیشبرد مذاکرات میان دوکشور خواهد بود. امیدواریم که این سفر بتواند ایستگاه مهمی برای تعمیق روابط میان دو کشور از جمله در مسائل اقتصادی و تاکید بر اشتراکهای موجود میان دو کشور و مسائل امنیتی و سیاسی و همچنین از لحاظ رویکرد ما به منطقه باشد.
وی افزود: ما و ایران مرز مشترک طولانی در حدود 1400 کیلومتر با یکدیگر داریم و همچنین مشترکات فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و دینی با هم داریم. ما دو کشور منافع مشترک بسیاری با هم داریم. منافع سیاسی میآیند و میروند اما اصول تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و منافع مشترک ما ایجاب میکند که به فکر روابطی طولانیتر و عمیقتر با یکدیگر باشیم. ما درباره مرزها که مرزهایی طولانی هستند و دیگر مشترکات فرهنگی و سیاسی گفتوگو خواهیم کرد. همچنین درباره روابط اقتصادی و مشترکات موجود میان دو کشور و دو ملت مذاکره خواهیم داشت.
خبرنگار دیگری سوالی را در خصوص وضعیت بدهیهای عراق به جمهوری اسلامی ایران با توجه به تحریمهای دولت آمریکا علیه تهران مطرح کرد. برهم صالح در پاسخ اظهار داشت: من این را باید بگویم که عراق بخشی از منظومه تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران نخواهد بود. شکی نیست که ما از این تحریمها متاثر خواهیم شد اما قطعا جزئی از آن نخواهیم بود. عراق بر اینکه منافع ملت ایران کشور دوست و همسایه ما تامین شود اصرار دارد. ما تمام تلاش خود را میکنیم و هر آنچه در توان داریم را به کار میبریم تا از سطح تنشها در این رابطه کاسته و آزارهایی که به ملت دوست ایران می رسد کاهش یابد.
رئیسجمهوری عراق ادامه داد: عراق مایل است که به ملت ایران کمک کند که آزار و اذیتی که از تحریمها می بینند کاهش پیدا کند. عراق و منطقه از این تحریمها متاثر میشوند اما ما براساس دادههای موجود تلاش میکنیم که از آزار و اذیت ملت ایران در این زمینه کاسته شود.
خبرنگاری این سوال را مطرح کرد که «ایران در زمان سختی عراق در کنار مبارزه با تروریسم بود اکنون ایران در سختی است، عراق چه برنامهای برای کمک به ایران دارد؟» پاسخ رئیسجمهور عراق چنین بود: همانطور که در تهران گفتم ایران در کنار ملت عراق برای مبارزه با دیکتاتوری صدام حسین و استبداد ایستاد، بسیاری از عراقیها به ایران آمدند و ایران با آغوش باز از آنها استقبال کرد. ایران در دوره گذشته در مبارزه با داعش در کنار ما ایستاد و ما هیچ چیز جز اینکه به ایران بگوئیم از شما متشکریم نمیتوانیم بگوئیم. آنها واقعا در روزهای سختی در کنار ما ایستادند. درباره اینکه ما بتوانیم به ایران کمک کنیم بخشی از آن به این مساله بازمیگردد که بتوانیم واکنشی مهم و اجمالی به این تحریمها نشان بدهیم. ما دو کشوری هستیم که مشترکات فرهنگی، اجتماعی و تاریخی بسیار عمیقی با یکدیگر داریم. پس چگونه میتوانیم با ملت ایران همصدا نباشیم و با آنها ابراز همدردی نکنیم؟ این حقیقتی است که به نفع همه است که از شدت تنشها در منطقه بکاهیم. این تنشها نه به منطقه و نه به عراق کمک نمیکنند.
وی در پاسخ به سوال دیگری خاطرنشان کرد: عراق بخشی از این منطقه است و روابط ما با ایران واقعا مهم است. ما روابط بسیار مهمی با ترکیه داریم. روابط ما با ملت عرب نیز بسیار مهم است. این جغرافیای سیاسی ما است و میتواند نه فقط به سود عراق بلکه به سود کل منطقه باشد. ما میگوییم در گذشته عراق عرصهای برای رویارویی سیاسی منطقهای بوده است اما الان ما میخواهیم که عراق عرصهای برای توافقهای منطقهای باشد. برای همین عراق نباید جایی برای هرگونه عمل خصمانه علیه هیچ کدام از کشورهای همسایهاش باشد. قانون اساسی ما چنین اجازهای به ما نمیدهد و منافع ما هم چنین اجازهای به ما نخواهد داد. روابط ما با کشورهای همسایه می تواند به کاهش تنش ها در منطقه کمک کنند. همچنین روابط ما با آمریکا و اروپا هم برای ما مهم است.
صالح ادامه داد: اینکه در اینجا برای شما میگویم در همه جا گفتهام: «ما نمی خواهیم عراق عرصه ای برای رویارویی و عملی خصمانه علیه هیچ کدام از کشورهای منطقه و همسایه ما باشد.» ما وارد هیچ محوری علیه هیچ کشور دیگری نمی شویم. مثلا می خواهیم ارتباط های ریلی ما با ایران برقرار شود و این شبکه به ترکیه و کشورهای خلیج فارس امتداد یابد. این برای عراق و ایران و کل منطقه مفید است. ما به دنبال ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی مشترک با اردن، ایران، کویت و ترکیه هستیم. ما میخواهیم عراق به جای اینکه گذرگاهی برای رویارویی و درگیری کشورهای منطقه باشد گذرگاه اقتصادی و تجاری مشترک باشد. کسانی هستند که می گویند موقعیت جغرافیایی عراق برای رسیدن به چنین هدفی سخت است، بله سخت است اما فرصت های بسیاری هم وجود دارد. روابط استثنایی عراق با ایران و طبیعت رابطه عراق با کشورهای منطقه، عربی و ترکیه همه اینها میتوانند عاملی برای تسهیل امور در منطقه باشند.
رئیسجمهور عراق اضافه کرد: عراق نیاز به بازسازی و فرصت های شغلی برای جوانان بیکار این کشور دارد. ایران هم نیاز به فرصت های اقتصادی و تجاری برای جوانان ایرانی دارد. این مشترکات ما است که باید بر آن تمرکز کنیم. عراق نقشی مهم در این موضوع دارد بنابراین باید بگویم که منطقه به راه حل های منطقه ای نیاز دارد. عراق باید محور این راه حل ها باشد. منطقه به یک منظومه اقتصادی، سیاسی و امنیتی جدید نیازمند است. چنین منظومه ای بدون ایران به وجود نخواهد آمد. جایگاه ترکیه و کشورهای منطقه نیز در این معادله بسیار مهم است. جایگاه مرکزی عراق ایجاب میکند در قلب این محور باشد. یقینا منظومه بسیار باثباتی در منطقه به وجود نخواهد آمد اگر ایران جزئی از آن نباشد.
وی در پاسخ به این سوال که چه ابزارهایی برای اجرایی کردن این منظومه در اختیار دارید تصریح کرد: اولا و اساسا باید بگویم این نقش جدیدی که عراق در حال ایفای آن است بسیار مهم است؛ ارزیابی ما این است که منطقه به یک منظومه کامل اقتصادی نیاز دارد. ما درباره خطوط ریلی، مناطق مشترک صنعتی و مناطق آزاد تجاری و رفع موانع تجاری میان کشورها صحبت می کنیم. مشترکات منطقه به طور کلی در مبارزه با تروریسم، نه فقط تروریسم و به طور کلی افراطیون و این فکر انحرافی، مسائل مشترکی است که می توانیم براساس آنها به توافق برسیم. این درگیری های بیهوده در یمن و سوریه رو به پایان است. به همین دلیل ما باید به منافع مشترک ملتهایمان برای رفع معضل بیکاری و منافع مشترک اقتصادی و دیگر منافع ملتهایمان توجه کنیم. این مسائل منافع مشترکی برای همه ملت های منطقه است. جزئیات سیاسی قابل بحث و مناقشه است و تمام می شود اما آنچه که باقی می ماند همین منافع کلان اقتصادی و ملی است. من فکر میکنم همه کشورهای منطقه به هر دلیلی و به هر شکلی همگی بر این نکته اتفاق نظر دارند که عراق نقشی محوری در این مرحله ایفا میکند. حقیقت این است که روابط استثنایی ما با ایران اهمیت بسزایی به نقش عراق در منطقه می دهد. این نقش حکیمانه و متوازنی که عراق در منطقه ایفا می کند میتواند برای منطقه بسیار موثر باشد.
در ادامه نوبیت به خبرنگار خبرگزاری فارس رسید تا سوال خود را اینگونه مطرح کند: «گفتید نمیخواهید عراق محلی برای درگیریهای منطقهای باشد در حالی که کشورهای دیگر چنین تمایلی ندارند و میخواهند عراق، ایران و سوریه درگیر تنش باشند. اخیرا ما شاهد عبور تروریستهایی از مرزهای شمال غربی به داخل عراق بودیم که بعضا حمایت نیروهای خارجی را هم پشت سر خود دارند. خیلی از نیروهای خارجی تمایل به استقرار این نیروها بخصوص در مناطق صحرایی دارند. موضع دولت عراق چیست؟»
دومین سوال خبرنگار فارس نیز در خصوص نوع تعامل با ایران پس از تحریمها چنین بود: «دلار آمریکا برای ایران تحریم است و ایران امکان معامله دلاری ندارد. به عراق پیشنهادی متفاوتی ارائه شده از جمله اینکه عراق دلار خریدهای ایران را پرداخت کند. در سفر روحانی به این راهکارها می پردازید؟»
رئیسجمهور عراق در پاسخ گفت: باید این نکته را دریابیم که دستورالعمل های متفاوتی در منطقه وجود دارد. وظیفه ما در عراق این است که استقلال خود را حفظ کنیم و حافظ امنیت ملی خود باشیم و اجازه ندهیم که تروریست ها به اراضی ما بازگردند. همکاری بسیار خوبی میان عراق و سوریه برای تامین امنیت مرزها وجود دارد. ما با کشورهای تاثیرگذار منطقه از جمله ایران همکاری نزدیک داریم تا مشکلات موجود در سوریه پایان یابد. هرگونه تهدید امنیتی ایران برای ما غیرقابل قبول است. امنیت عراق و ایران مشترک است و قابل سازش نیست. منطقه باید هوشیار باشد که بازی با برگه تروریسم بسیار خطرناک است و انگشتان کسانی که با این آتش بازی میکنند را میسوزاند.