گسترش انواع مواد مخدر و در دسترس بودن و تغییر الگوی شیوههای مصرف سبب شده که عده زیادی از جوانان و نوجوانان به استعمال این مواد گرایش پیدا کرده و زمینهساز بروز مشکلات فراوان برای خود، خانواده و جامعه شوند.
به گزارش تابش کوثر، اعتیاد پدیده است که از زمانهای دور در جوامع بشری وجود داشته است و هم اکنون نیز به موازات پیشرفتهای علمی و افزایش غیر قابل تردید در سطح شعور و آگاهی مردم همچنان در حال ترویج و گسترش بوده و هر ساله افراد زیادی را به دام خود میکشاند. مواد مخدر قدرت تفکر، خلاقیت، توان و استقامت، کوشش و سازندگی را از انسان گرفته و به دنبال آن، اساس و ریشه خانواده و اعتقادات باورهای دینی آنها را در معرض افول و نابودی و از هم پاشیدگی قرار میدهد.
اعتیاد تنها جنبه فردی ندارد بلکه یک آسیب اجتماعی نیز محسوب میشود و علاوه بر تهدید سلامت جسم و روان افراد بر جنبه های اجتماعی و اقتصادی جامعه نیز اثرات زیان آور غیر قابل جبران وارد میکند.
خبرنگار ایسنا، در گزارشی این پدیده اجتماعی را بررسی کرده و به مرور وضعیت آن در استان پرداخته است.
اسدالله رضایی، مدرس دانشگاه و جامعه شناس در خراسانشمالی با بیان اینکه سن اعتیاد در جامعه پایین آمده است، اظهارکرد: نبود متولی مشخص در حوزه آسیبهای اجتماعی، رویکرد صرف سیاسی، امنیتی، قضایی و انتظامی به مسائل در حوزه آسیبها و جدی گرفته نشدن امور اجتماعی به ویژه آسیبها و عدم ارزیابی مستمر طرحها و برنامه های اجتماعی از دیگر علل معضل اعتیاد و مواد مخدر است.
وی گفت: فرار از مشکلات، نبود تفریحات سالم، جدی نبودن آموزش کافی در کتب درسی، بیکاری و نبود اشتغال مستمر از عوامل گرایش جوانان به اعتیاد محسوب میشود.
رضایی خاطرنشان کرد: اعتیاد زمانی تا حدی پیش می رود که معتاد کار و مسئولیتهای سابق خود را کاملاً فراموش کرده و تبدیل به یک فرد بیمسئولیت میشود. فرد معتاد سبب ایجاد استرس، فشار و ترس درجامعه شده و به بچهها، فامیل و آشنایان، همسایهها، طلبکارها، کارفرماها و حتی خودشان دروغ گفته و موجب ترویج دروغ در جامعه میشوند.
رضایی یادآور شد: معتادان سریع یاد میگیرند که،" اعتماد نکن، حرف نزن، احساس نداشته باش" حتی دیگر نمی توانند درمورد مشکل ایجاد شده با هم گفتوگو کنند.
وی با اشاره به ترویج انزوا در معتادان، عنوان کرد: وظایف و مسئولیت های فرد معتاد همانند نقش پدری یا مادری، تعهدات مالی و کارهای خانهداری به دیگران محول میشود، در خانوادههایی که یکی از پدر یا مادر معتاد هستند، فرزند بزرگ خانواده معمولاً جور آن فرد معتاد را می کشد.
وی با تاکید بر اینکه روابط جنسی معتاد به طور کلی در خانواده درهم شکسته میشود، گفت: والدین دیگر حتی قادر به صحبت و گفت و گو با هم نیستند. فرزندان نیز دیگر در این زمینه الگویی برای آینده زندگی زناشویی خود نخواهند داشت.
ترویج فحشا و بی اعتمادی حاصل رواج اعتیاد در جامعه
رضایی خاطرنشان کرد: ترویج فحشا و بیاعتمادی سالهای متمادی، شکسته شدن عهدها و بر هم پاشیده شدن رویاها و آرزوها، پیامدهایی است که سبب ایجاد بیاعتمادی عمیقی برای خود فرد معتاد و نسبت به دیگران خواهد شد. معمولاً همه که آن چیزهایی که تصور می شد برای ترک اعتیاد فرد موثر باشد همانند ماشین جدید، کار جدید، خانه جدید همه شکست میخورد.
سن اعتیاد در جامعه پایین آمده است
رضایی یادآورشد: همه مسئولان و متولیان امر بر این مهم اتفاق نظر دارند که سن اعتیاد در جامعه پایین آمده است، اما در خصوص اینکه چه میزان سن پایین آمده اتفاق نظری وجود ندارد. در هر صورت این آسیب اجتماعی که روز به روز نیز توسعه پیدا میکند، قابل انکار نیست اما آنچه که در بررسی ها مشخص شده است عواملی همانند نبود سیاست گذاری مشخص در حوزه حمایتی و آسیبهای اجتماعی از مهمترین دلایل است.
زنان خلاء های روحی روانی خود را با اعتیاد پر میکنند
هاجرپاکدین، معاون پیشگیری بهزیستی خراسانشمالی نیز اظهارکرد: در بیشتر مواقع اعتیاد زنان به مواد مخدر به دلیل استفاده همسر آنان از مواد بوده و این در حالیست که زنان مطلقه نیز به منظور پرکردن خلاء عاطفی و مشکلات روحی و روانی خود به مصرف مواد مخدر روی میآورند.
وی یادآورشد: مردان نیز مواد مخدر صنعتی را بیشتر به دلیل حس لذت جویی و مواد مخدر سنتی را هم به دلیل تسکین دردهای مقطعی خود استفاده میکنند.
پاکدین ادامه داد: برخی والدین بدون تفکر به عواقب کار فقط به این منظور که فرزندشان در یک محیط آرام بیشتر به درس و ادامه تحصیل بپردازند، مکانی را برای آنان اجاره میکنند، در حالی که فرزندان آنان در این محیط ها به دور از چشم خانواده با افراد مختلف معاشرت کرده و در نهایت به سبب وجود نگرش اشتباه که مواد مخدر به ویژه نوع صنعتی آن اعتیاد آور نیست، به مصرف مواد مخدر آلوده میشوند.
مواد مخدر صنعتی ارزان و دردسترس است
پاکدین خاطرنشان کرد: مواد مخدر صنعتی به دلیل ارزانی و در دسترس بودن و امکان مصرف آن در هر مکان و زمانی بیشتر مورد استقبال جوانان قرار گرفته است. مواد مخدر صنعتی اثرات مخربی بر روی جسم و جان مردم میگذارد و مصرف این مواد سبب توهم شده و فرد کنترل خود را از دست می دهد، فردی که از مواد مخدر صنعتی استفاده میکند دچار توهم شده و خانواده و دوستان خود را به شکل حیوان دیده و اقدام به دفاع از خود و از بین بردن آنان میکند.
وی با اشاره به اینکه مشاهده شده برخی از معتادان در هنگام مصرف مواد مخدر دچار توهم شده و کودک یا همسر خود را خفه کردهاند، یادآورشد: در یکی از موارد نیز فرد معتاد اقدام به سیخ کشیدن بچه خود کرده است. در این راستا خانواده ها این افراد را از ترس آسیب زدن به اعضای خانواده کنار گذاشته و طرد میکنند، بنابراین این افراد به دلیل استرس و فشار زندگی بیشتر به مصرف مواد وابسته میشوند.
احساس آرامش کاذب و کاهش آستانه تحمل از عوامل روی آوری افراد به مصرف مواد مخدر
وی با اشاره به اینکه خانواده دیگر از فرزند معتاد خود حمایت نمیکنند و به اصطلاح پشت وی را خالی میکنند، یادآورشد: در بیشتر موارد افراد به دلیل نبود مهارت برقراری ارتباط، ایجاد احساس آرامش کاذب و کاهش آستانه تحمل، آلوده مواد مخدر خواهند شد. نبود حمایت و بی توجهی خانواده از فرد معتاد سبب میشود تا عزت و کرامت وی از بین برود و با وجود عقدههای روحی و روانی بیشتر در منجلاب اعتیاد غرق میشود.
بیشتر زنان از 30 سال و مردان از 25 سال معتاد میشوند
وی خاطرنشان کرد: بیشتر زنان معتاد در گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال و مردان هم به طور متوسط بین ۲۵ تا ۴۰ سال آلوده مواد مخدر میشوند.
کمبود امکانات تفریحی ورزشی و وجود نگرش مثبت به مواد از دلایل روی آوری جوانان به مواد مخدر
دکتر برآبادی، رئیس مرکز مشاوره و بهداشت دانشگاه بجنورد نیز گفت: پدیده اعتیاد یک پدیده چندعلیتی بوده که مجموعهای از عوامل فردی روانی و اجتماعی دست به دست هم داده و زمینه گرایش به اعتیاد را فراهم میکنند.
وی افزود: تعدادی از عوامل خطر و زمینه ساز گرایش به اعتیاد شامل فشارهای خاص دوره نوجوانی و خطرپذیری آن، لذت جویی، پرخاشگری و صفات ضد اجتماعی، اختلالات و بیماریهای روانی هستند.
وی گفت: وجود نگرش مثبت به مواد، تجربه مصرف مواد مخدر، روش فرزندپروری، خانوادههای پرتنش، وجود افراد مصرف کننده در خانواده، کمبود امکانات تفریحی ورزشی، محرومیت مهاجرت و بیکاری و مصرف مواد به عنوان هنجار اجتماعی از دیگر عوامل محسوب میشود.
تعارض، طلاق و نابسامانی خانواده مشکلات ناشی از اعتیاد
برآبادی، مشکلات ناشی از اعتیاد را در جامعه مربوط به بهداشت و سلامت جسم، روان شناختی ناشی از مصرف، اجتماعی همانند طرد از جامعه، شغلی و از دست دادن یا بازدهی کم، خانوادگی، تعارض، طلاق و خانواده نابسامان و ورشکستگی از لحاظ اقتصادی برشمرد.
وی یادآور شد: در دانشگاه بجنورد در حوزه پیشگیری و آگاهی بخشی فعالیتهای مستمری همانند برپایی کارگاههای مهارتهای زندگی، سلامت پویایی و نشاط و اردوها و جلسات مشاوره فردی و گروهی برپا میشود.
خرید و فروش مواد در حاشیه شهر بیشتر است
سید محمد وکیلی، رئیس کمیته فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بجنورد اظهار کرد: شاید بی عدالتی و رفاه کمتر در روستا و مهاجرت افراد به شهرها دلیل ایجاد حاشیه نشینی شده است.
وی ادامه داد: بیشتر افراد ساکن در حاشیه شهر ها به لحاظ اقتصادی و آگاهی از آسیبهای مواد مخدر از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند، بنابراین بیشتر به خرید و فروش مواد مخدر میپردازند. فقر و تنگ دستی و برخوردار نبودن از رفاه نسبی زمینه ساز ورود هرچه بیشتر افراد به خرید و فروش و مصرف مواد مخدر است. یک سوم مردم بجنورد در مناطق حاشیه شهر زندگی می کنند و هم اکنون حدود 7000 نفر در این محلات ساکن هستند.
نبود اعتماد به نفس و میل جوانان به مصرف مواد مخدر
امانالله فیروزه، معاون فرهنگی و امور جوانان اداره کل ورزش و جوانان خراسانشمالی در این خصوص به ایسنا گفت: بیشترین دلیل اعتیاد و رواج مصرف مواد مخدر در بین جوانان نبود اعتماد به نفس، ناآگاهی از مصرف مواد مخدر و وجود باورهای غلط در جامعه است.
وی با تاکید بر اینکه باید مهارت نه گفتن در بین جوانان تقویت شود، ادامه داد: باید نوجوانان و جوانان بتوانند در مقابل هر پیشنهادی با گفتن یک کلمه نه مقاومت کرده و به راحتی تسلیم نشوند.
فیروزه با اشاره به وجود ۳۲ سازمان مردم نهاد در استان، افزود: شش مورد از این سازمانها در حوزه آسیبهای اجتماعی همانند اعتیاد و طلاق فعالیت میکنند. در راستای پیشگیری از اعتیاد دو هزار جوان در سطح شهر و روستاهای استان از آموزشهای عدم مصرف مواد مخدر برخوردار میشوند. در مجموع جوانان ۱۶ روستا در هشت شهرستان با عوارض مواد مخدر صنعتی و سنتی آشنا خواهند شد.
اولین آگاهی در مسائل اعتیاد و عواقب آن از حوزه آموزش و پرورش شروع میشود
براتعلی حاتمی، مدیرکل آموزش و پرورش خراسانشمالی نیز اظهار کرد: موضوع اعتیاد از جمله مسائلی بود که در آموزش و پرورش مورد توجه است، در این راستا اولین آگاهی و شناخت در مسائل اعتیاد و عواقب آن از حوزه آموزش و پرورش شروع میشود.
وی ادامه داد: این سازمان با تشکیل جلسات مختلف با نهاد و حوزههای اجتماعی از جمله بهزیستی، نیروی انتظامی، مبارزه با مواد مخدر و مشاوران مدارس، اعتیاد این بلای خانمان سوز را رصد کرده و مورد توجه قرار میدهد.
حاتمی با بیان اینکه متاسفانه اعتیاد در همه اقشار از تحصیلکرده و بیسواد، زن و مرد، پیر و جوان، کودک و نوجوان وجود دارد، افزود: حتی در برخی موارد نوزادانی که از مادر معتاد به دنیا می آیند، ممکن است به مواد مخدر اعتیاد داشته باشند زیرا مادر آنان معتاد بوده است. اگر مبارزه با این بلای طبیعی و خود ساخته بشر در همه جا شروع نشود، یقینا تلاشهای همگان ابتر و ناقص باقی میماند.
وی گفت: آموزش و پرورش نیز به عنوان فراگیرترین دستگاه دولتی و تاثیرگذاری فراوان نمیتواند از شناخت و مبارزه با این معضل بیتفاوت عبور کند، همه دغدغه آموزش و پرورش استان حضور فعال در سالمسازی مدارس و گسترش بیش از پیش فعالیتهای فرهنگی و هنری و تربیت بدنی است. سعی بر این داریم تا با رواج ابعاد مثبت، ابعاد منفی را کمرنگتر کرده و در عین حال شناخت و مبارزه با این آسیب نیز مدنظر قرار دارد.
کمپین پیشگیری از مواد مخدر در مدارس تشکیل شود
بهرام سلیمانیان، معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش خراسانشمالی اظهارکرد: با توجه به اینکه وظیفه اصلی این سازمان آگاهی بخشی و افزایش نرخ پوشش آموزش در حوزه آسیب های اجتماعی است، باید کمپینی با مشارکت مسئولان، خانوادهها و رسانهها به ویژه رسانه ملی ایجاد شود.
وی با تاکید بر اینکه باید کاهش آسیبهای اجتماعی به ویژه اعتیاد از مهمترین دغدغههای مسئولان باشد، ادامه داد: همراهی خانوادهها در قالب فعالیت این کمپین به منظور پیشگیری از اعتیاد و ارائه آموزش بسیار تاثیرگذار است.
سلیمانیان با اشاره به ایجاد یک بانک اطلاعاتی از دانش آموزان پرخطر، افزود: در قالب اجرای طرح مجد، دانش آموزان حاشیه شهرها که به لحاظ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی با مشکل مواجه بودند شناسایی شدند.
شناسایی 5400 دانش آموز پرخطر در حوزه آسیبهای اجتماعی در خراسان شمالی
وی با بیان اینکه به دانش آموزی که در محیط پرخطر زندگی کند و یا خانواده دارای رفتارهای پرخطر داشته باشد، دانشآموز پرخطر گفته میشود، خاطرنشان کرد: هم اکنون در سطح استان 5400 دانش آموز پرخطر شناسایی شده است، که این سازمان برای آنان کلاسهای ویژه و دورههای مشاوره در بحث پیشگیری از اعتیاد و آگاه سازی برگزار میکند.
سلیمانیان با تاکید بر اینکه در حوزه اعتیاد باید صادقانه عمل کنیم، یادآورشد: در گذشته اعتیاد به مواد مخدر سنتی به قدری بزرگ نمایی شده بود که الان به هر میزانی که در بخش مواد مخدر صنعتی صحبت کرده و اطلاع رسانی میکنیم، اثربخشی لازم را ندارد، زیرا افراد بر این باور هستند که آن همه صحبت در خصوص مواد مخدر سنتی میشد اما در حال حاضر باز هم افرادی هستند که در کنار مصرف مواد مخدر سنتی به کارهای روز مره خود نیز میپردازند، بنابراین هم اکنون نیز در حوزه مواد مخدر صنعتی با واکنشهای از این قبیل از سوی مردم مواجه میشویم، بنابراین نباید بزرگنمایی کنیم بلکه باید صادقانه عمل کنیم.
افزایش کشف مواد مخدر صنعتی در خراسانشمالی
سرهنگ محمد غلامی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر خراسانشمالی اظهار کرد: طی سال جاری 20 باند توزیع مواد مخدر در سطح استان متلاشی شده که در مجموع یک تن و ۵۱۲ کیلو گرم مواد مخدر از آنان کشف شده که از مجموع این میزان پنج کیلوگرم مواد مخدر صنعتی است.
وی با اشاره به افزایش کشف مواد مخدر صنعتی در استان، ادامه داد: از ابتدای سال جاری تعداد 1304 نفر خرده فروش و عمده فروش مواد مخدر در قالب اجرای 298 طرح پاکسازی در نقاط آلوده استان دستگیر شدهاند. با توجه به این که در مرکز ورود و خروج از استان قرار دارد بنابراین حدود ۳۳درصد از مواد مخدر کشف شده سال جاری مربوط به بجنورد است.
پیگیری خبرنگار ایسنا، برای جویا شدن نظر مدیرکل زندانهای خراسانشمالی و کسب آماری در این زمینه، بینتیجه ماند اما براساس آمار سال گذشته مسئولان، بیش از نیمی از زندانیان خراسانشمالی به علت خرید، فروش و قاچاق مواد مخدر در زندان بهسر میبرند که این مهم جای تامل دارد تا مسئولان امر به منظور ایجاد اشتغال برای جوانان و فراهم آوردن دیگر ملزومات چارهای بیندیشند.
بدیهی است با توجه به رواج بیش از پیش اعتیاد و تنوع انواع مواد مخدر مسئولان امر باید به منظور ریشهکنی آن اقدامات گسترده و عملیاتی انجام دهند تا اعتیاد همه هستی افراد را به یغما نبرد... منبع:ایسنا الف/400