دکتر مهدی زارع استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ایران در گفتگو با رسانه تابش کوثر درباره چگونگی به وجود آمدن کوه ها گفت :
 کوهها به دلیل تغییر شکل در سطح زمین که شامل فرآینده های زمین شناختی و زمین سختی است  بوجود می آیند. تغییر شکل حاصل حرکتهای زمین ساختی در سطح زمین و به دلیل زمین ساخت ورقی (plate tectonic) و همچنین فرآینده های رسوبی، شکل گیری توده های نفوذی و آتشفشانی  و دگر گونی است که درباره مهمترین انواع کوه ها می توان به  [چین خوردگی/راندگی]، [آتش فشانی]، [فرسوده یخچالی]، [گنبد های نمکی]، [رسوبی]، [دگرگونی]، اشاره کرد. 

عضو وابسته شاخه زمین شناسی گروه علوم پایه فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در ادامه  افزود : کوهها محصول فرآیند تغییر شکل در زمین هستند. تغییر شکل در زمین به صورت کوتاه شدگی در پوسته زمین در ایران در شرق کشور (حدود شرق 58 درجه شرقی) حدود 19.5 میلی متر در سال در منطقه مکران (در نهی الیه جنوب شرق کشور) و حدود 6.5 میلیمتر در سال در رشته کوههای کپه داغ است. در غرب این نصف النهار 58 درجه در میزان کوتاه شدگی حدوده 6.5 میلیمتر در سال در زاگرس و حدود 8 میلیمتر درسال در کوههای البرز است.

 نقش کوه ها در تعادل سطح زمین

وی در ادامه با بیان اینکه این میزان در منطقه ایران مرکزی حدود 2 میلیمتر در سال است ، افزود : در مرز بین کوه ها و دشت ها و در داخل این نواحی بیشتر گسلهای فعال قرار دارند. گسلهای فعال محل رخداد زمین لرزه های بعدی هستند.  مساله آن است که بیشتر میزان این تغییر شکل در ایران به صورت بی  لرزه رخ می دهد. حدود 30در صد تغییر شکل در کپه داغ  و البرز و حدود 10 درصد در ایران مرکزی به صورت لرزه ای است (که البته این لرزش موجب تخلیه انرژی زمین می شود و از زلزله های بعدی و دائمی جلوگیری می کند) و بقیه آن به صورت تغییر شکل و بالا آمدن زمین به صورت بی لرزه  خودنمایی می کند. بنابراین درصد بیشتری از تغییر شکل به صورت بالا آمدن کوهها، چین خوردگی  و خزش و خمش در لایه و به صورت بی لرزه رخ می دهد.   
 
دکتر زارع با اشاره به نظریه ایزوستازی در علم زمین شناسی که  برای توصیف تعادل جاذبه بین سنگ کره (لیتوسفر) و سست کره (استنوسفر)  زمین از آن استفاده می‌شود ، تشریح کرد :  در این نظریه ورقه های زمین ساختی در ارتفاعی که به ضخامت و تراکم آنها بستگی دارد شناور هستند. این نظریه توضیح می دهد که چگونه پستی و بلندی های مختلف می توانند در سطح زمین وجود داشته باشد و هر منطقه در تعادل ایزوستازی است. بنابراین بر اساس این نظریه کوه های در بخشی از تعادل در سطح زمین موثرند. توجه شود که زمین یک سامانه پویاست و همواره در حال نشان دادن واکنش به نیروهای وارده است. 
 
چه زمانی زلزله رخ می دهد

وی در ادامه درباره چگونگی وقوع زلزله اظهار کرد : زلزله با لرزش لایه های زمین در اثر جنبش شدید زمین در هنگام گسیختگی ناگهانی در محل گسلها در پوسته سخت زمین رخ می دهد. بنابراین بیشتر زلزله ها زمین لرزه های زمین ساختی هستند و رخدادشان وابسته به جنبایی گسلهاست. البته تعداد کمتری از گسلها هم به وقوع آتشفشانها و همچنین فعالیتهای انسانی مربوطند. آن زمین لرزه هایی که به فعالیت انسان (مانند وقوع انفجار) مربوطند ، زمین لرزه های غیر طبیعی ، یا زلزله های مصنوعی تلقی می شوند.   

چه عواملی موجب زلزله می شود

 استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ، در پاسخ به این سوال که  چه عواملی موجب لرزش زمين می شود ، بیان کرد : لرزش زمین در نتیجه تغییر شکل پوسته سخت زمین و جنبایی در گسلهای فعال رخ می دهد. سامانه گسلی زاگرس از مرز ایران و عراق از مریوان آغاز می‌شود و تا شمال بندر عباس به طول مجموعا هزار کیلومتر کشیده شده است. این سامانه گسلی طویل ترین سامانه گسلی ایران است.
 
وی افزود : سامانه گسلی پهنه فرورانش مکران مهمترین گسل  طویل در ساحل دریای عمان در جنوب شرق ایران است . گسل مکران تنها گسلی است که چون در لبه فرورانش پوسته اقیانوسی به زیر پوسته قاره ای قرار دارد زلزله های با بزرگای  بیشتر از 8 در آن رخ می دهد ضمن آنکه احتمال وقوع زلزله ای با بزرگای 9 نیز در آن در صورتی که کل طول گسل مکران در یک رویداد گسسته شود (در بدترین سناریوی ممکن) وجود دارد. در 7 آذر 1324 (28 نوامیر 1945) زلزله ای با بزرگای 8.2 را تجربه کرده است.  سامانه گسلی قطر- کازرون به عنوان یک سامانه گسلی مهم ایران دارای چند قطعه است از جمله:  قطعات گسل "برازجان"،"کنار تخته"، "کازرون" و گسل "دنا" اشاره کرد .
 
چه زلزله هایی در ایران مورد انتظار است

پژوهشگر برتر سال ۱۳۹۲ پژوهشگاه پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی تشریح کرد : زمین شناسان معتقد هستند که این گسل تغییراتی در کف خلیج فارس ایجاد کرده است ولی اطلاعات زیادی درباره تغییر شکلی که این سامانه گسلی درکف خلیج فارس ایجاد کرده موجود نیست و تنها از نظر فیزیکی و شکلی در تصویر های ماهواره ای و بعضی برداشتهای ژیوفیزیکی و همچنین ژئوموفولوژی می توان این سامانه را تا شبه جزیره قطر دنبال نمود. 
 
وی در ادامه با بیان اینکه از نظر محققان زلزله شناس، هنگامی یک گسل  را می توان به عنوان یک قطعه گسل در نظر گرفت که کل طول آن در یک اتفاق زلزله گسیخته شود ، افزود : مثلا یک سامانه گسلی مانند زاگرس که طول حدود 1000 کیلومتر دارد، در یک رویداد منفرد زمین لرزه نمی تواند گسیخته شود (و عملا قطعات مختلف ان در رویداد های مختلف و مجزای زلزله در طول های کوچکتر، مثلا 80، 100، 120 و.. کیلومتری در گذشته گسیخته شده است) .
 
 عضو هیات مدیره انجمن ژئوفیزیک ایران یادآور شد: اینکه گسلی بتواند در یک زلزله ، به طول حدود هزار کیلومتر گسخته شود، زلزله ای با بزرگایی حدود 9 می تواند ایجاد شود و این عملا یک فاجعه بزرگ خواهد بود ولی مطالعات ما نیز نشان می دهد که  گسل هایی که در پوسته قاره ای وجود دارند در بیشتر موارد  چنین زلزله ای نداشته اند بلکه بررسی ها نشان می دهد که سامانه های گسلی طویل مشتمل بر چندین قطعه گسلی هستند که هر کدام دارای طول های مختلف مثلا 100، 70 و 60 کیلومتر است و در مجموعه و در کنار و در امتداد هم کل روند هزار کیلومتری این سامانه گسلی  را شکل می دهد ضمن آنکه مثلا این 15 قطعه هر کدام دارای فعالیت و توان لرزه زایی متفاوت هستند.
 
زارع که دکتری خود را از دانشگاه گرونبل فرانسه تحصیل کرد ، گفت : در ایران به طور متوسط سالانه حدود 200 زلزله با بزرگای بین 4 تا 5، 20 زلزله با بزرگای 5 تا 6، 2 زلزله با بزرگای 6 تا 7 و در هر دهه دو زلزله با بزرگای بیش از 7 مورد انتظار است و ثبت می شود. زلزله با بزرگای کمتر از 4 هنوز به طور مرتب ثبت نمی شود چرا که پوشش شبکه لرزه نگاری با تعداد و چگالی یکنواخت از نظر تعداد ایستگاه یکسان در همه پهنه های مساحتی و جغرافیایی در کشور هنوز وجود ندارد.   ولی می توان حدس زد که حدود 2000 زلزله سالانه با بزرگای بین 3 و 4 در ایران رخ دهد ، که در دهه گذشته به دلیل همین نقص در پوشش کامل شبکه لرزه نگاری حدود نیمی از کل رخداد ها یعنی حدود 10 هزار، یا سالانه حدود 1000 تا از این رویداد های کوچک ثبت و گزارش شده اند. با این حساب باید گفت که حدود 6 زلزله با بزرگای 3 یا بزرگتر در پهنه ایران رخ می دهد.