رایزنی‌های انجام شده بعد از استعفای دولت دیاب، مواضع گروه‌های مختلف در خصوص سناریوهای متعدد برای تشکیل دولت آینده این کشور را روشن کرده است.

به گزارش تابش کوثر، روزنامه لبنانی الاخبار در مقاله‌ای به جدیدترین تحولات موجود در عرصه سیاسی لبنان در زمینه انتخاب دولت جدید اشاره و تاکید کرد که حزب‌الله، جنبش امل و جریان آزاد ملی لبنان در نشستی که در عین التینة برگزار کردند، روی دو نکته مهم و ثابت تاکید کردند که «مخالفت با برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام» و «مخالفت با تشکیل دولت موسوم به بی‌طرف» بود. این در حالی است که تشکیل دولت وحدت ملی نیز در سایه مخالفت آمریکا با روی کار آمدن دولتی که حزب الله لبنان در آن حضور نداشته باشد، مشکل است.

این مقاله تاکید می‌کند که سقوط دولت‌ها در لبنان به معنی ورود به مرحله انتظار منفی و خلأ دولت است، رسیدن به راهکار تشکیل دولت در لبنان در شرایط عادی چندین ماه طول می‌کشد، چه برسد به اینکه شرایطی فاجعه بار در کشور به وجود آید و فروپاشی مالی و اقتصادی فراگیر در آن رخ داده و اصرار بین‌المللی برای بهره‌برداری های سیاسی از عرصه لبنان افزایش پیدا کند.

امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه بعد از انفجار بندر بیروت به لبنان سفر کرده و از ضرورت سازش داخلی و تشکیل دولت وحدت ملی سخن گفت. چند روز بعد از این سفر بود که دولت حسان دیاب استعفا کرد. روزنامه الاخبار در این خصوص می‌نویسد که مکرون با میشل عون و نبیه بری رئیس جمهور و رئیس پارلمان لبنان و همچنین سعد حریری رئیس جریان المستقبل و ولید جنبلاط رئیس حزب سوسیالیست ترقی خواه لبنان و سمیر جعجع رئیس حزب نیروهای لبنانی تماس گرفته و از آنها خواسته است که استعفاهای صورت گرفته در مجلس نمایندگان را متوقف کنند. وی در این تماس‌ها تاکید کرده است که اولویت کنونی با تشکیل دولت است، نه برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی. در این تماس ها بر ضرورت مشارکت همگانی در دولت و قانع کردن سعد حریری به بر عهده گرفتن این مسئولیت تاکید کرده است.

بر اساس اعلام منابع مطلع از پایتخت فرانسه، بازگشت حریری به نخست وزیری با حمایت آمریکا، فرانسه، امارات متحده عربی و مصر مواجه شده و ریاض نیز موضع بی طرف در این خصوص اتخاذ کرده است. سعودی‌ها بیشتر از این موضوع ناراحت هستند که می بینند آمریکایی ها و فرانسوی‌ها تلاش دارند نقش بیشتری به امارات در پرونده لبنان بدهند.

بر اساس اعلام این منابع آمریکایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که باید استراتژی خود را در لبنان تغییر دهند و همین موضوع باعث شده دیوید هیل معاون وزیر خارجه آمریکا در امور مسائل سیاسی به بیروت سفر کند و همین موضوع پرونده لبنان را از دست دیوید شنکر معاون وزیر خارجه در امور خاورمیانه که رویکردهای افراط‌ گرایانه‌ای دارد، خارج کرده است. هیل در این زمینه مذاکراتی را با جبران باسیل رئیس جریان آزاد ملی لبنان انجام داده تا نرمش در مواضع واشنگتن در خصوص تشکیل دولت را به وی اطلاع دهد و در عین حال همچنان شمشیر تحریم‌ها را بالای سر مسئولان لبنانی حفظ کند.

بنابر اطلاعات موجود یکی از مطالبات هیل در این سفر درخواست مستقیم آمریکا در خصوص ترسیم مرزهای دریایی با فلسطین اشغالی و تلاش برای دستیابی به تضمین‌هایی جهت عدم واکنش حزب‌الله لبنان به تجاوز رژیم صهیونیستی در سوریه و تقویت ماموریت نیروهای یونیفل به جای اصلاح مأموریت آنها بوده است.

آمریکایی‌ها بسته‌ای تشویقی شامل کمکهای فوری از صندوق بین‌المللی پول به ارزش 10 میلیارد دلار به لبنانی‌ها پیشنهاد داده‌اند و گفته‌اند که با اروپایی ها نیز در خصوص اعطای وام بدون سود و وام های بلاعوض به مبلغ بیش از 25 میلیارد لیره مذاکره می‌کنند، به شرط اینکه اصلاحات مورد نظر آمریکا در لبنان اجرایی شود. در این پروژه فرانسوی ها نیز مأمور شده‌اند تا مذاکره با حزب‌الله و قانع کردن آنها به امکان رسیدن به راه حل در شرایط موجود را دنبال کنند.

بنا بر اطلاعات موجود آمریکا و ریاض حضور حزب‌الله لبنان و جریان آزاد ملی در دولت جدید را نمی‌خواهند و رئیس جمهور فرانسه را مأمور کرده‌اند حزب الله و باسیل را به این موضوع قانع کند. از سوی دیگر جریان 14 مارس که خواسته اصلی خود را در براندازی کامل دولت و رئیس‌جمهور و پارلمان می‌دانست، از این ‌که غرب و اروپا به دنبال ساقط کردن میشل عون رئیس جمهور و پارلمان این کشور نیست، دچار سرخوردگی شده است.

الأخبار به نقل از منابع مطلع می‌افزاید که در طرف مقابل قطری‌ ها با میشل عون و حسان دیاب نخست وزیر پیشبرد امور تماس گرفته و آمادگی خود را برای بازسازی بندر بیروت و سرمایه‌گذاری در آن اعلام کرده‌اند. این در حالی است که گفته می‌شود پیشنهادهای مشابهی نیز از سوی امارات با میانجگری آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها برای لبنان رسیده است. دوروتی شیا سفیر آمریکا در لبنان نیز از کمک‌های مشروط این کشور به بیروت پرده برداشته و گفته که در شرایطی که طرح مکرون پیشرفت داشته باشد و گروه‌های سیاسی لبنان با آن تعامل کنند، آمریکا در احداث کارخانه‌های تولید برق همکاری فوری با لبنان خواهد داشت. گفته می شود مصر نیز همین رویکرد را در پیش گرفته است.

وحدت مواضع حزب الله لبنان، جنبش امل و جریان آزاد ملی

از سوی دیگر در جریان نشست مهمی که قبل از اعلام استعفای دیاب در عین التینه بین حزب‌الله و جنبش امل و جریان آزاد ملی برگزار شده بود، حاضران بر روی 2 نکته مهم یعنی مخالفت با برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی و کوتاه شدن مدت مجلس کنونی توافق کرده‌اند.

بر اساس این گزارش در این دیدار که قبل از استعفای دیاب و با شرکت نبیه بری رئیس پارلمان لبنان، جبران باسیل، علی حسن خلیل، وزیر سابق لبنانی و حسین الخلیل معاون سیاسی دبیرکل حزب الله لبنان برگزار شد، حاضران اعلام کردند که با تشکیل دولت بی‌طرف مخالفند، بلکه به دنبال تشکیل دولت وحدت ملی هستند. نبیه بری در این نشست ترجیح داد که دولت به ریاست سعد حریری تشکیل شود و جریان آزاد ملی نیز مخالفتی با این موضوع نشان نداد. اما حزب الله لبنان اعلام کرد که دو خط قرمز دارد مبنی بر اینکه تشکیل دولت موسوم به بی طرف را نمی پذیرد و از سوی دیگر حضور اسامی تحریک‌آمیز نظیر نواف سلام حقوقدان و قاضی لبنانی و محمد بعاسیری معاون سابق رئیس بانک مرکزی در دولت لبنان را نمی پذیرد. حزب‌الله همچنین اعلام کرده که شرایطی که بعد از استعفای حریری در تاریخ 29 اکتبر گذشته نپذیرفته را امروز نیز نخواهد پذیرفت و بهتر است دیگران وقت خود را تلف نکنند.

حزب‌الله در عین حال اصرار خود برای تسریع در روند تشکیل دولت را اعلام کرد، چرا که کشور در شرایطی قرار دارد که نباید هیچ تاخیری در تشکیل دولت صورت بگیرد. حزب‌الله اعلام کرده که در سال 2019 نیز با استعفای دولت حریری مخالف بوده و بعد از استعفا تلاش کرده دیاب دولت تکنوکرات را با حفظ موازنه های سیاسی و عدم کنار گذاشتن کسانی که تمایل به حضور در دولت دارند تشکیل دهد. لذا امروز نیز در شرایط بحرانی اقتصادی بهداشتی اجتماعی و سیاسی، با دولت وحدت ملی حتی اگر قرار باشد با ریاست سعد حریری تشکیل شود، موافق است.

حزب الله همچنین اعلام کرده است مخالفتی با تشکیل دولت وحدت ملی بدون حضور سران کنونی کشور به ریاست سعد حریری ندارد. جریان آزاد ملی لبنان نیز بر ضرورت تسریع در روند تشکیل دولت جدید تاکید و اعلام کرده از هیچ تلاشی برای تسهیل در روند تشکیل دولت دریغ نخواهد کرد.

جنبلاط اما تلاش کرده واژه دولت وحدت ملی را برای حکومت آینده به کار نبرد و نام آن را دولت شرایط فوق العاده قرار دهد. وی بعد از دیدار با نبیه بری که دیروز برگزار شد، تاکید کرد که باید دولتی روی کار بیاید که شرایط اقتصادی و بازسازی بیروت را بررسی کرده و اصلاحات لازم را در کشور انجام دهد. وی گفته است که هیچ پیشرفتی برای مشارکت حزب خود در دولت ندارد و دولت فوق العاده باید خیلی زود تشکیل شود تا لبنان توسط دولت پیشبرد امور مدیریت نشود. وی از فشارهای گسترده آمریکا با تمام پتانسیل این کشور ضد لبنان خبر داده و گفت که مواضع آمریکا تغییر نکرده است.