بسم الله الرحمن الرحیم - وَمَن يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا - و کسی که خطا یا گناهی مرتکب شود، سپس بیگناهی را متهم سازد، بار بهتان و گناهِ آشکاری بر دوش گرفته است(سوره نساء آیه 112)
به گزارش رسانه الکترونیکی تابش کوثر پس از تشییع باشکوه پیکر ۲۷۰ شهید دوران دفاع مقدس ، روزنامه آرمان در اقدامی تامل برانگیز در روز چهارشنبه ۲۷ خرداد، طرحی مشکوک از شهیدان غواص منتشر کرد که با واکنش جمعی از مسئولین و خانوادههای شهدا و فعالان فرهنگی مواجه شد.
منتقدین طرح مذکور معتقدند که شهیدان غواص در این طرح بهصورت برهنه و با بالهایی که یادآور پر پرنده "کرکس" است به سمت آسمان در حال پرواز هستند و دستان بسته این شش شهید برهنه با عرض پوزش بر روی عورتشان قرار دارد و رنگ های کدر و مرده به کار برده شده در این اثر پیامی از تقدس را به همراه ندارد
بر اساس این گزارش مدیر مسئول روزنامه آرمان در توضیحاتی که درباره طرح مذکور نوشت با ذکر آیه 12 سوره حجرات (ای کسانی که ایمان دارید، از بسیاری گمانها بپرهیزید که بعضی گمانها گناه است) در حالی منتقدین طرح مذکور را به بهرهبرداری سیاسی از حضور پُرمضمون مردم عزیزمان در تشییع پیکر 270 شهید والامقام متهم کرد که شعارها مثل انگشت اشارهاى هستند كه به هدفها اشاره و آنها را ترسيم ميكنند و مردم شهید پرور ایران اسلامی در این حادثه به یادماندنی انقلاب با شعارهایی نظیر "هیهات مناالذله"،"مرگ بر آمریکا"،"لب تشنه جان دهیم سازش نمیکنیم" ،"نه سازش نه تسلیم نبرد با آمریکا"،"عزت قابل مذاکره نیست"،" حتی اگر دستهای ما بسته باشد " نشان دادند که امروز شعارهاى ملت ايران، همان شعارهاى اول انقلاب است و با تثبیت این شعارها در انقلاب هدف های نظام تغییری پیدا نکرده است
که در این زمینه باید از عده ای پرسید که مگر شهیدان مظلوم غواص با دستان بسته تسلیم زیاده خواهی دشمنان شده اند که مردم شعار سازش بدهند و مگر شما مخالف عزت ایران و مرگ بر آمریکا هستید که از این شعارها برافروخته و آن را سیاسی جلوه می دهید؟
-مدیر مسئول روزنامه آرمان با مقدمه سیاسی بودن انتقادات و سوء ظن داشتن منتقدین در ادامه می نویسد "باید در نظر داشته باشیم که اثر هنری از هر نوعی که باشد یک معنا نزد خالق اثر دارد و بسیار معانی و استنباط نزد مخاطبان که بسته به جهانبینی و نوع نگرش و حال و احوال هر یک از آنها متفاوت است"
درباره این عبارت نیز این سوال مطرح می شود که مگر می شود به غیر از جهان بینی الهی طرحی در روزنامه ای که در جمهوری اسلامی ایران منتشر می شود ، کشیده شود یا استنباطی غیر از جهان بینی الهی بتوان از آن کرد ؟ که در این زمینه محمدحسین نیرومند، مسئول دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی مشکل اساسی این طرح را تاکید بر اندام لخت شخصیتها می داند و از آن به عنوان یک طرح اومانیستی نام می برد
و سید مسعود شجاعی طباطبایی، رئیس خانه کاریکاتور ایران نیز این طرح را در زمینه تقدس زدایی ارزش ها می داند
گفتنی است که «كرلیس لامنت» از سخنپردازان برجسته اومانیسم در كتاب فلسفه اومانیسم مینویسد: [به طور خلاصه] اومانیسم معتقد است كه طبیعت سراسر از حقیقت ساخته شده، كه ماده و انرژی اساس جهان است و ماوراء الطبیعه وجود ندارد. غیرواقعی بودن ماوراء الطبیعه به این معناست كه اولاً در سطح بشری، انسانها دارای روح غیرمادی و جاودان نیستند، و ثانیاً در سطح جهانی، عالم صاحب خدای غیرمادی و فناناپذیر نیست.
- مدیر مسئول روزنامه آرمان در ادامه می نویسد :"این طرح میخواهد دو مسئله را مطرح کند: الف- پرواز به سمت آسمان، ب- قوی و قهرمان نشان دادن شهدا همراه با پوشش غواصی (پوشش به خوبی از کنار شانهها و جلوی سینه و سر و گردن قابل مشاهده است.)"
که در اینجا این سوال مطرح میشود که مگر شهدا به خاطر اندام و شکل ظاهریشان دارای مقام و ارزش هستند که بخواهیم برای قهرمان نشان دادن این ایثارگران ، تصویری عضلانی از آنها به نمایش بگذاریم ؟
-حسین عبد اللهی در ادامه با تاکید مجدد بر سیاسی بودن انتقادات و سوء ظن داشتن منتقدین می نویسد:"اینکه گفته شده شهدای غواص به صورت برهنهاند به هیچ وجه درست نیست چراکه از کنار شانهها و سر و گردن آنها در طرح به خوبی میتوان مشاهده کرد که غواصان، لباس غواصی بر تن دارند" و "اینکه گفته شده شهدای غواص دست بستهاند در عکسهایی که از سوی کمیته تحقیق و تفحص شهدا منتشر شده که در کنار آنها نیز سردار باقرزاده در حال توضیح است، شکل دستها به همین صورتی که در طرح آمده قابل مشاهده است"
که در پاسخ مطرح می شود که گرچه لباس غواصی تنگ و نازک است اما چگونه با یک رنگ سیاه و خاکستری لباسی بر بدن شهدای غواص پوشانده شده است ؟ در صورتی که در تصاویر موجود از لباس غواصان در جنگ تحمیلی ، کاملا شکل و اندازه لباس ها مشخص است
در همین رابطه مازیار بیژنی، کاریکاتوریست نیز معتقد است که این طرح نه هنر دینی است و نه هنر ایرانی و کاملا ملهم از فرهنگ غربی است . به طور حتم ریشه هنر ایرانی را میتوان در آثار باستانی مانند تخت جمشید مشاهده کرد که هیچ اثری از برهنگی در آن مشاهده نمیکنیم ولی در آثار یونانی که ریشه تمدن غرب است، برهنگی به عنوان یک نماد وجود دارد
و سید محمد رضا میری دبیر نهضت مردمی پوستر انقلاب در خصوص طراحی بدن های شهدای غواص معتقد است که طرح به صورت برهنه و با همان پیچیدگی عضلات ترسیم شده است ولی خالق اثر سعی داشته با تیره کردن بگوید که این لباس غواصی آنها است در حالی که چنین نیست
و همچنین هنرمندانی چون محمدحسین نیرومند، مسئول دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی با تاکید بر برهنگی شهدای غواص ، سبک طراحی آن را به دوره رنسانس نزدیک می دانند
گفتني است که در دوره رنسانس با تصویرسازی برهنگی از مقدسات ، آنها را عناصري زميني، دنيوي و فاقد ارزش معرفي می کردند و از اين رو در اين دوره از تاريخ آثاري وجود دارد كه در آن ها حتي سعي در تقدس زدايي از انبياء الهي شده است.
وحید یامینپور از فعالان فرهنگی نیز در همین باره نوشت: غرب جدید در قرن ۱۵ و با تجلی خصلت های اومانیستی در هنر ظهور کرده است. داوینچی، رافائل، میکل آنژ و... پیشقراولان این نهضتاند. سوژههای هنری هرچند دینی است ولی عمیقاً انسان گرایانه و نفسانی است، آنچنان که ارباب کلیسا مجبور میشدند روزهای یکشنبه پردههایی بر تابلوها و مجسمههای قدیسها بیندازند تا برای نیایشگران شهوت انگیز نباشد... . هنر نفسانی مدرن با برهنگی متولد شده و نخستین کارش تقدس زدایی از قدیسها و اولیای دین بوده است. بهخلاف هنر دینی که عموماً شمایل نگاری را ممنوع میداند و یا حداکثر تمثال قدیسها را با پرهیز از اندام نمایی، با پوشیدگی و حتی دوری از پرسپکتیو محاکات میکند و این تفاوت هنر "تنزیهی" است با هنر "تشبیهی".
طرح اخیر یک روزنامه در تقدس زدایی از شهدا ادامه همین ادراک نفسانی از هنر است. "تننمایی" سنخیتی با ادراک ملکوتی در هنر دینی ندارد. تنها تفاوت طرح فوق الذکر با نمونههای کلاسیک هنر رنسانس در این است که شهدا دستان بسته خود را بر عورتهای خود گذاشتهاند تا پیدا نباشد.
-همچنین منتقدینی این طرح را الگو گرفته از «م.ه» گرافيست ايراني ساكن هلند می دانند كه مدتي قبل با ادعاي اداي احترام به شهداي غواص طرحی را منتشر كرده بود.وی درتصوير سازي خود مردي كاملا برهنه را در محراب مسجد به تصوير كشيده كه فين غواصي به پا دارد و دست هايش نيز به همان صورتي كه در توضيح طرح روزنامه آرمان ذكر شد بسته شده و روي بدنش قرار دارد. اين طراح در رزومه خود توهين به حجاب و چادر را نيز دارد.
-مدیر مسئول روزنامه آرمان در ادامه می نویسد "بالهایی که در طرح نشان داده شده با هدف پرواز به سوی آسمان تصویر شدهاند و اینکه نوع بالها را القا میکنند که به یک پرنده خاص شباهت دارد نیز دور از واقع است؛ چراکه برای نشان دادن شکل یک پرنده بیشتر از رأس آن استفاده میشود." وی همچنین درباره انتقادات مطرح شده که چرا از ۶ غواص به تصویر کشیده شدهاند توضیح می دهد که عدد شش ۷ بار در قرآن آمده و در همه موارد با آفرینش آسمانها و زمین مرتبط است
- درباره تاکید مکرر آقای مدیر مسئول مبنی بر سوء ظن داشتن منتقدین این سوال مطرح میشود که چطور می شود به طراحی چون محمد طحانی که چندی پیش با کشیدن کاریکاتوری موهن محتوا و مضمونی علیه جبهه مقاومت فلسطینی را القا می کرد حسن ظن داشت کاریکاتوری موهن که در آن در یک سوی میز پینگپنگ فردی با پیراهن رژیم صهیونیستی (پیراهنی مرکب از رنگهای سفید و آبی، پرچم رژیم اشغالگر قدس) و در سوی دیگر فردی با پیراهن قرمز و سرآستینهای سفید به چشم میخوردند که بمبی را با راکتهای تنیس بهسمت یکدیگر پرتاب میکنند
در این میان نیز نمادی از مردم فلسطین (خانوادهای که مادر خانواده روسریای از چفیه فلسطینی به سر داشته و کودکان خود را در آغوش کشیده) بهجای تور میز پینگپنگ قرار دارد و در نهایت بمبهای شلیک شده از سوی دو طرف نبرد در سرزمینهای اشغالی روی سر مردم مظلوم فلسطین فرود آمده آنها را هدف قرار میدهد! که این کاریکاتور با تذکر هیئت نظارت بر مطبوعات نیز همراه شد
- در پایان توضیحات ، مدیر مسئول می نویسد که بخش اعظم مطالب روزنامه آرمان اختصاص به ترویج فرهنگ شهادت و نیز قدردانی و جانفشانی از شهدا و پوشش مراسم تشییع تاریخی این عزیزان، در کنار احساسات پاک ملت ایران است پس بر خلاف آن عمل نمی کند و وظیفه خود میداند اگر در طرح مذکور شائبه یا نگرانی یا سوءتفاهمی برای عزیزان و عاشقان راه شهدا بهویژه خانوادههای معزز شهدا ایجاد شده، عذرخواهی کند.
-این نکته نیز حائز اهمیت است که طرح مشکوک محمد طحانی از آرشیو اینترنتی روزنامه آرمان حذف شده است و جای صفحه آخر در 27 خرداد ، لینک صفحه آخر 26 خرداد این روزنامه قرار گرفته است که این سوال را مطرح می کند که اگر حسین عبد اللهی مدیر مسئول روزنامه آرمان توضحات خود را قانع کننده می داند پس دیگر چه نیازی به حذف طرح مذکور از آرشیو روزنامه بود
- در پایان از هیئت نظارت بر مطبوعات انتظار می رود که با دعوت از طراحان آناتومی به قضاوت درباره توهین آمیز بودن یا نبودن طرح مذکور با توجه به موارد مذکور بپردازد تا هیچ رسانه ای به خود جرات ندهد با اینگونه از فعالیت ها و عذرخواهی بعد از آن به تقدس زدایی از ارزش ها بپردازد که در اینجا چه زیبا شاعر می نویسد :
ای اهل هنر قصّه همین است که گفتم
هان تا نفروشید یقینی به گمانی .