آنچه بیش از همه و حتی فراتر از کسب علم که از بالاترین درجات اجتماعی است، مهمتر تلقی می شود، مسئله سلامت دانش آموزان است.

به گزارش تابش کوثر، از اسفند سال ۹۸ تا به حال که مدارس کشور تعطیل بود، دانش‌آموزان شرایط خاصی را سپری کردند؛ در خانه بودند و آموزش هم به صورت مجازی دنبال می‌شد و اما اینکه چقدر دانش آموزان می توانند کسب علم کنند و نتیجه بگیرند به عوامل زیادی بستگی دارد:
اینکه چه تعداد دانش آموز در کلاس شرکت می کند، معلم چقدر برای هر کدام زمان در نظر می گیرد، چه روشی برای کلاسهای مهارتی بکار گرفته می شود، چه نوع مدرسه ای انتخاب شده است، آموزگار با چه روش تدریسی در کلاس ها حضور پیدا می کند، برقراری ارتباط بین دانش آموز با کلاس و آموزگار چگونه است، ساعات حضور در کلاس، وضعیت روانشناختی دانش آموز، همکاری والدین، حداقل امکانات اینترنت و ... همه و همه در کسب علم و میزان یادگیری دانش آموزان مهم و ضروری هستند اما آنچه بیش از همه و حتی فراتر از کسب علم که از بالاترین درجات اجتماعی است، مهمتر تلقی می شود، مسئله سلامت دانش آموزان است.
همه ما خوب می دانیم زندگی در دوران همه¬ گیری کرونا برای والدین و کودکان به یک نسبت سخت است، چرا که خانواده ها در این شرایط بحرانی که بی شک دغدغه های اجتماعی، مسائل اقتصادی و تاثیرات روانی کرونا، بر افکار و احساسات و گاها جسم آنها سایه افکنده است، خود را ملزم به پیشبرد اهداف علمی دانش اموز می دانند و سختی این شرایط تحصیلی برای آنها کمتر از دانش آموز نبوده و نیست. از این رو خبر بازگشایی مدارس و بازگشت به مدرسه می تواند برای برخی از والدین گامی مهم و امیدبخش و برای برخی دیگر دریایی از نگرانی باشد.
مهدی اسماعیلی عضو کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر اینکه حفظ سلامت دانش‌آموزان برای ما در اولویت قرار دارد، در نشستی افزود: بر اساس برخی اظهارات، خطر مرگ ناشی از کرونا کودکان را تهدید نمی‌کند و کرونا کمترین خطر را برای سنین زیر ۱۸ سال دارد.
اسماعیلی در ادامه گفت: باید منتظر وضعیت کرونا و تولید واکسن مورد تایید برای سنین زیر ۱۸ و همچنین تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا در کشور باشیم. در این رابطه ملاک، سلامتی دانش‌آموزان و تصمیم گیری منطقی و علمی است و مسئولان و کارشناسان سلامت باید به درستی تصمیم بگیرند.

با این حال ستاد کرونا تصمیم گرفته است که در ابتدا شروع مدارس با آموزش آنلاین باشد از این رو چندی پیش علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، از آموزش ترکیبی مجازی و حضوری در مدارس گفت و اذعان کرد: در مدارسی که جمعیت زیر ۱۰۰ نفر دارند آموزش‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی می‌تواند حضوری باشد.
رئیسی اعلام کرد: «حتی در برخی مدارس دانش‌آموز ٢ روز به مدرسه برود و دروس اصلی در این روزها تدریس شود و تعداد روزهای حضور در مدرسه بستگی به جمعیت دانش‌آموزان در مدرسه دارد و اگر بتوانند سقف ١۵ دانش‌آموز در کلاس را رعایت کنند مدرسه می‌تواند هر روز حضوری برگزار شود. ما ١١٢ هزار مدرسه در کشور داریم که ۶٢ هزار مدرسه زیر ١٠٠ نفر جمعیت دارند و اینها می‌توانند در کلاس کمتر از ١٠ تا ١۵ دانش‌آموز حضور داشته باشند. مقرر شد در خصوص بازگشایی مدارس دو تیم تشکیل شود، یک تیم وزارت بهداشت و دیگری وزارت آموزش و پرورش است تا شیوه نامه‌ها را درست تبیین و ابلاغ کنند. مصوب شد تا اهتمام بر بازگشایی مدارس به‌صورت حضوری باشد. برای این کار هم باید واکسیناسیون معلمان و والدین و سرویس مدارس و کادر مدارس انجام شود.»

در بحث بازگشایی مدارس دو مقطع از دیگر مقاطع اهمیت بالاتری دارند، از یک سو کلاس اولی ها که رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در نشست خبری با اصحاب رسانه گفت: می‌دانیم که در این سال مجازی کلاس اولی‌ها بیشترین آسیب را دیده‌اند برای همین برنامه جدی برای آنها داریم. از خرداد ماه به مدیران مدارس گفتیم کلاس‌های جبرانی برای دانش‌آموزانشان بگذارند. برای سال تحصیلی جدید هم از مدیران خواستیم مدتی از سال تحصیلی را برای دوره درس‌های سال گذشته اختصاص دهند. معلمان باید در ابتدای سال تحصیلی نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان را شناسایی کنند و برای هر دانش‌آموز برنامه خاص خود را داشته باشند.
از سوی دیگر دانش آموزان داوطلب کنکور سراسری که در برهه ای حساس و سرنوشت ساز با کلاسهای مجازی، آماده کنکور می شوند که در این رابطه علیرضا کمره‌ای معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش درباره برنامه امسال دبیرستانی‌ها در مصاحبه ای می‌گوید: جبران افت تحصیلی برای آموزش و پرورش مهم است. بر اساس تصمیمی که گرفته شده، معلمان باید چند هفته از سال تحصیلی جدید را به مرور درس‌های سال گذشته اختصاص دهند. مدل آموزش مجازی برای ما مطلوب نیست. برای همین درخواست داشتیم که واکسیناسیون معلمان و خانواده‌ها انجام شود و کلاس‌ها حداقل چند روز در هفته حضوری باشد. علاوه بر این خودمان در وزارتخانه برای جبران افت تحصیلی و خطر کم سوادی دانش‌آموزان برنامه‌هایی را طراحی کردیم. اول اینکه کلاس‌های جبرانی را برای دانش‌آموزان متوسطه از همان اوایل خرداد در نظرگرفتیم و به استان‌ها هم ابلاغ کردیم که روزهای پنجشنبه برای دانش‌آموزان، کلاس‌های رفع اشکال بگذارند. البته اگر وضعیت شهرها قرمز نباشد مدارس می‌توانند در طول سال تحصیلی آینده هم کلاس جبرانی داشته باشند. علاوه بر این در ابتدای سال تحصیلی همه معلمان مکلفند میزان یادگیری دانش‌آموزان را بسنجند و بر اساس آن در همان روزهای ابتدایی سال تکرار پایه سال قبل را داشته باشند. ما می‌دانیم زمان معلمان سر کلاس درس کم است و مفاهیم درسی هم بسیار، اما تکرار پایه بسیار مهم است و معلمان باید این کار را انجام دهند.
کمره ای اظهار می‌کند: ستاد مقابله با کرونا اعلام کرد که آموزش‌ها مجازی باشد. بنابراین ما سناریوهای آموزشی خودمان رابر همین مبنا طراحی کردیم. همان‌طور که می‌دانید در این پیک، شرایط برای دانش‌آموزان خطرناک‌تر است. در شورای معاونان آموزش‌ها بر مبنای آموزش مجازی و بر اساس همان رنگ‌بندی شهرها طراحی شده است. اگر از این پیک عبور کردیم و ستاد هم اجازه داد می‌توانیم بر اساس رنگ‌بندی شهرها مدارس را با رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی باز کنیم. اما در شرایط فعلی مدیران همه مدارس مکلفند آموزش‌ها را غیرحضوری ارائه دهند. مدارس غیر انتفاعی هم حق ندارند به بهانه مختلف دانش‌آموزان را به مدرسه بیاورند. این موضوعات را در بخشنامه‌های مختلف به مدیران می‌گوییم.
هر چند بسیاری از خانواده ها نگرانی های جایزی برای فرستادن فرزندانشان به مدارس دارند و مهمترین آنها این است که هنوز اقدامی برای واکسیناسیون دانش آموزان صورت نگرفته است اما سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره تأمین واکسن دانش‌آموزان گفت: «امکان تأمین واکسن برای دانش‌آموزان از ٢ کشور کوبا و چین مدنظر قرار گرفته است و وزارت امور خارجه و سفرا در حال رایزنی هستند و در مکالمه رئیس‌جمهوری با رئیس‌جمهوری چین یکی از مذاکرات در زمینه تأمین واکسن برای دانش‌آموزان بوده است. موضوع واکسیناسیون دانش‌آموزان نباید اصل قرار گیرد اگر بخواهیم واکسن به دانش‌آموزان تزریق کنیم واکسیناسیون صرفاً برای دانش‌آموزان دارای بیماری زمینه‌ای صورت خواهد گرفت و ما باید اطرافیان دانش‌آموزان را واکسینه کنیم هر چند باید توجه داشت این موضوع هنوز در مراحل ابتدایی است.»
در رابطه با دغدغه ی ایمنی دانش آموزان که قطعا در همه خانواده ها وجود دارد در پایگاه اطلاع رسانی یونیسف آمده: مدتی طول خواهد کشید تا بتوانیم همه گیری را پشت سر بگذاریم، اما آموزش ایمن کودکان در محیط مدرسه فیزیکی باید هدف اصلی ما باشد ، بنابراین ما فرصت هایی را که شایسته آن هستند از آنها سلب نمی کنیم، ما همه کشورها را تشویق می کنیم که مدارس را باز نگه دارند و از همه مدارس می خواهیم تا تدابیری را برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به کووید ۱۹ و گسترش انواع مختلف اتخاذ کنند.
این روزها برخی افراد با تصور اینکه کلاسهای مجازی می تواند پاسخگوی نیاز دانش آموزان باشد، معتقدند در این شرایط بازگشایی مدارس و شروع کلاسهای حضوری اصلا ضرورتی ندارد اما نباید فراموش کنیم که تعریف ما از آموزش صرفا کسب علم و دانش نیست هر چند برخی کشورها عمدتا انتظارشان از آموزش، انتقال دانش است ولی در کشورهای ایدئولوژیک مثل جمهوری اسلامی ایران، انتظار از مدرسه، به تعلیم و یا حتی کسب مهارت ختم نمی شود بلکه چیزی فراتر از این ها وجود دارد که همیشه در کنار تعلیم خوش درخشیده است؛ تربیت. البته جدای از تعلیم و تربیت یک مورد مهمی در چارچوب این تعلیم و تربیت قرار دارد به نام سلامت، که در تعریف سلامت باید به ۴ بعد مهم اشاره کنیم؛ سلامت جسمی، سلامت روانی، سلامت اجتماعی، سلامت معنوی.
معنی سلامت جسمی، روانی و معنوی در دل واژه نهفته اند و آنچه نیاز به تشریح دارد، سلامت اجتماعی است که به معنای تعامل انسان با جامعه و تعامل جوامع با همدیگر است، حال آنکه اگر فرزندانمان اکتفا کنند به آموزش مجازی و مدام در خانه باشند، چگونه تعامل را می آموزند؟ جامعه برای بچه‌ها، مدرسه است.
اکنون که صحبت از سلامت دانش آموزان است لازم میدانم اشاره ای داشته باشیم به پیش‌بینی یونیسف که می گوید: با وجود کرونا و تعطیلی مدارس تعداد بازماندگان از تحصیل و کودکان کار بیشتر می‌شود و تعطیلی مدارس دانش‌آموزان را از نظر سلامت روحی- روانی دچار آسیب می‌کند،‌
با این حساب لازم است مدارس از قبل برنامه ¬ریزی کنند و ببینند چه اقداماتی می¬توانند برای اطمینان از ایمنی دانش آموزان، معلمها و سایر کارکنان هنگام بازگشت به مدرسه انجام دهند تا افراد جامعه اطمینان لازم برای فرستادن فرزندان خود به مدرسه را داشته باشند.
اقدامات سطحی مثل آموزش در محیط باز، تشکیل کلاسها با کمترین تعداد دانش آموز، حضور بصورت شیفتی، بهبود وضعیت بهداشتی و ... از حداقل کارهایی است که باید در مدارس صورت پذیرد.
مدارس با حفظ فاصله‌گذاری، زدن ماسک، رعایت پروتکل‌ها، آموزش به بچه‌ها می‌تواند باز شود اما ممکن است بچه‌های کلاس اول و دوم، زدن ماسک را تحمل نکنند و بعضا نتوانند پروتکل ها را بخوبی رعایت کنند هر چند بچه‌های بزرگتر، این موارد را تشخیص می‌دهند و رعایت می‌کنند اما بازهم نقش والدین برای آموزش رعایت پروتکل ها بسیار ضروری است.
از آن‌جایی که شرایط هر لحظه در حال تغییر است، مدارس باید انعطاف‌پذیری لازم را داشته باشند تا خود را برای هر تغییری در راستای کمک به ایمن نگه داشتن تک تک دانش آموزان آماده کنند.
محسن بیگی، مدیر کل دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش در گفتگویی بیان کرده است: وزارت بهداشت موضوع واکسیناسیون دانش‌آموزان را مطرح کرده است. برای ما فرقی نمی کند، هر واکسنی که برای زیر ١٨ سال مطرح شود و تأییدیه بگیرد ما از آن استفاده می‌کنیم. اولویت ما هم مدارس استثنایی و دانش‌آموزان بیمار است. اما به‌نظر می‌رسد که این واکسن به مهر ماه نرسد. حتی اگر واکسن در مهر و آبان ماه به دستمان برسد ما باید برای جمعیت ١٤ میلیونی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کنیم. فعلاً درباره واکسن دانش‌آموزی نمی‌توانیم اظهار نظر کنیم امیدواریم شرایط بهتر شود و با اجازه ستاد، مدارس را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بازگشایی کنیم اما فعلاً مبنا بر آموزش غیرحضوری است.

در نهایت سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد که اول آبان ماه همه مدارس کشور به‌صورت حضوری بازگشایی خواهند شد. همچنین از اول مهر ماه ٣٠ تا ۴٠ درصد مدارس که زیر ۱۰۰ نفر جمعیت دارند می‌توانند به‌صورت حضوری در مدارس حاضر شوند.
بر این اساس ضروری است مدارس کشور باز شود، اما باید شرایطی برای تضمین سلامت دانش آموزان وجود داشته باشد که مهمترین آن تزریق واکسن به کادر مدرسه و دانش آموزان است. ب/۱۱۰