رسانه الکترونيکی تابش کوثر 29 ارديبهشت 1397 ساعت 15:39 http://tabeshekosar.ir/vdcivvay.t1avv2bcct.html -------------------------------------------------- عنوان : پزشک خانواده نیاز اصلی نظام سلامت کشور است -------------------------------------------------- نماینده دستیاران تخصص پزشکی خانواده کشور گفت: فرهنگ پزشک خانواده در اکثر نقاط کشور جا نیفتاده است و هنوز هم مردم تصور می‌کنند که پزشک خانواده تنها مسئول مهر و امضای دفترچه‌های بیمه است. متن : به گزارش تابش کوثر، ابراهیم نوری گوشکی نماینده دستیاران تخصص پزشکی خانواده کشور اظهار داشت: سازمان جهانی پزشکان خانواده (WONCA) از سال 2010 میلادی روز نوزدهم ماه می را به‌عنوان روز جهانی پزشک خانواده معرفی کرده و گرامی داشته است . این روز در ایران مصادف با بیست و نهم اردیبهشت ماه است. یادآوری و بزرگداشت این مناسبت نشان از اهمیت پزشکان خانواده در نظام‌های سلامت پیشرو و همچنین توسعه اجتناب ناپذیر آن در آینده سایر کشورها دارد. وی افزود: تاریخچه پزشک خانواده به سال‌های پس از جنگ جهانی دوم برمی‌گردد ، هنگامی که با افزایش تخصص‌های پزشکی، پزشکان عمومی به انزوا می‌رفتند. برای حل این معضل در آمریکا، در سال 1969 بورد پزشکی خانواده به رسمیت شناخته شد و در سال 1972 آکادمی پزشک عمومی آمریکا به آکادمی پزشک خانواده تغییر نام داد. در پی این تحولات، کشورهای دیگری چون کانادا، انگلستان، چین، ویتنام، تایلند، ژاپن، عربستان، فلسطین و 60 کشور دیگر نیز به این برنامه پیوستند. نوری ادامه داد: در شرایط کنونی با توجه به وجود مشکلات بهداشتی ازجمله شیوع برخی بیماری های عفونی، بیماری‌های قلبی عروقی و شیوع بیماری‌های مزمن به علت افزایش امید به زندگی توجه هرچه تخصصی‌تر به پزشکی خانواده در کشور ما امری اجتناب ناپذیر است. هزینه‌های بالای درمان و بستری شدن در بیمارستان‌ها و هزینه بالای رفت و آمد مردم روستا و شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ، ضرورت نگاه تخصصی به پزشک خانواده است. وی تصریح کرد: امام علی (ع) با تشبیه پیامبر اسلام (ص) به طبیب و پزشکی که با طب خود سخت به دنبال نیازمندان به طبابت روحی می گردد، رسالت آن حضرت را در معالجه روح و جان انسان ها بیان می کند و می‌فرماید: «طبیب دوّار بطبّه»، او پزشک بیمارى جهل و طبیب اخلاق نکوهیده و پست است، و با طبّ خویش در سیر و گردش است، کنایه از این است که وى براى درمان جاهلان خود را عرضه مى‏کند و خویشتن را بر این امر منصوب و موظّف داشته است. تفکر پزشک خانواده در کشور ما ریشه در فرهنگ ایرانی اسلامی دارد نماینده دستیاران تخصص پزشکی خانواده کشور گفت: نکته‌ای که در این جا قابل تامل است این است که پیامبر به سراغ بیماران می‌رود. به بیان دیگر، پیامبر برای رسالتش که درمان بیماری روح و جان مردم است، رسالت فراگیر دارد، و این رسالت اقتضای آن را دارد که او به سراغ مردم برود و به دنبال درمان آنها باشد. در میان رشته های مختلف پزشکی این تنها پزشک خانواده است که به سراغ بیماران و حتی افرا سالم می‌رود و به همه جنبه‌های زندگی و مشکلات آنان در حالات مختلف سلامتی و بیماری می‌پردازد و در مطب نمی‌نشیند تا بیمار به سراغ او بیاید. وی گفت: تفکر پزشک خانواده در کشور ما ریشه در فرهنگ ایرانی اسلامی نیز دارد و سابقه آن به قرن ها قبل باز می گردد. در تایید این گفته، سخنی حکیمانه از دانشمند بزرگ کشورمان، حکیم زکریای رازی می تواند اثبات گر این مطلب باشد، آن جا که می گوید: « مریض باید از میان اطبای موثق به یک تن اقتصار ورزد، زیرا کسی که نزد پزشکان متعددی برود، بسیار احتمال دارد که در معرض خطای هر یک از آن ها واقع شود، اما یک طبیب خطایش در جنب صوابش بسیار اندک باشد.»  پزشک خانواده مسوول اداره کردن تیم سلامت است نوری افزود: پزشک خانواده پزشکی است که دارای حداقل مدرک دکترای حرفه­‌ای پزشکی و مجوز معتبر کار پزشکی است و در نخستین سطح خدمات، عهده­‌دار خدمات پزشکی سطح اول است و مسوولیت­‌هایی از قبیل: توجه به جامعیت خدمات، تداوم خدمات، مدیریت سلامت، تحقیق و هماهنگی با سایر بخش‌ها را برعهده دارد. پزشک خانواده مسئولیت دارد خدمات سلامت را در محدوده بسته ا­ی تعریف شده (بسته خدمت)؛ بدون تبعیض سنی، جنسی، ویژگی­‌های اقتصادی اجتماعی و ریسک بیماری در اختیار فرد، خانواده، جمعیت و جامعه‌ا­ی تحت پوشش خود قرار دهد. پزشک خانواده در صورت لزوم باید برای حفظ و ارتقای سلامت، از ارجاع فرد به سطوح بالاتر استفاده کند، ولی مسوولیت پیگیری تداوم خدمات با او خواهد بود. پزشک خانواده مسوول اداره کردن تیم سلامت است. وی ادامه داد: افراد تحت پوشش پزشک خانواده برای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی به او مراجعه می کنند و هرکس مایل نباشد از طریق وی وارد سیستم دریافت خدمات شود، موظف است تمام هزینه‌های درمانی را شخصا پرداخت نماید. پزشک خانواده، بیمار را در سیستم ارجاع قرار می‌دهد و او را از بدو ورود به سیستم تا پایان درمان و مراقبت‌های پس از درمان تحت نظر خود دارد. مردم تصور می‌کنند که پزشک خانواده تنها مسئول مهر و امضای دفترچه‌های بیمه است عبدالحسین کاراژیان دستیار تخصصی پزشکی خانواده دانشگاه علوم پزشکی مشهد در ادامه در خصوص نقش پزشک خانواده در سیستم درمانی کشور توضیح داد: در ایران در سال 1384 و در روزهای پایانی دولت هفتم مجلس شورای اسلامی دولت را موظف کرد تا پوشش بیمه‌ای روستائیان و عشایر کشور را گسترش داده و عدالت در بهداشت و درمان روستائیان را با رویکرد پزشک خانواده میسر سازد. دولت نیز با همکاری وزارت رفاه و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به این مهم همت گماشت، اجرای اولیه این طرح گرچه بسیار شتابزده و بدون تامین زیرساخت‌های لازم برای چنین تحول عظیمی در نظام سلامت کشور انجام شد، توانست برخی شاخص‌های سلامت و بهداشت از جمله افزایش جمعیت تحت پوشش بیمه‌های خدمات‌درمانی، افزایش دسترسی به خدمات تشخیصی و درمانی، توجه به امور پیشگیری و غربالگری را افزایش دهد و تعداد زیادی از پزشکان عمومی را به‌کار گیرد. وی گفت: در ابتدای اجرای طرح چند شاخص رضایت‌مندی بیمه‌شدگان، ویزیت به ازای جمعیت تحت پوشش، انجام خدمات طبی و پاراکلینیک، ارجاع درست به سطوح بعدی، تشکیل و تکمیل پرونده سلامت، آموزش بیماران، بیماریابی، تجویز دارو طبق استاندارد، درخواست منطقی خدمات تشخیصی طبق استاندارد از سوی سازمان بیمه خدمات درمانی برای پایش موفقیت طرح در نظر گرفته شد. آنچه اکنون در کشور اجرا می‌شود پزشک روستا است و نه پزشک خانواده و با اهداف در نظر  گرفته شده برای این برنامه فاصله بسیار دارد. فرهنگ پزشک خانواده در اکثر نقاط کشور هنوز جا نیفتاده است و هنوز هم مردم تصور می‌کنند که پزشک خانواده تنها مسئول مهر و امضای دفترچه‌های بیمه است و در این برنامه جایگاه پزشکان به یک کارمند ساده تنزل یافته است.  آینده شغلی دستیاران پزشکی خانواده همچنان لاینحل و مبهم باقی مانده است  کاراژیان افزود: در راستای سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در ارتباط با سلامت و به منظور دستیابی به عدالت در سلامت که از اهداف انقلاب شکوهمند اسلامی ایران است، برنامه پزشک خانواده شهری  و نظام ارجاع در دستور کار وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گرفته است. در اواخر سال 1389 قانون برنامه پنجم توسعه به تصویب رسید و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مکلف شد تا پایان برنامه پنجم توسعه، تمام شهرهای کشور را تحت پوشش پزشک خانواده قرار دهد اما اکنون پس از گذشت بیش از 7 سال، اجرای این برنامه هنوز محدود به دو استان فارس و مازندران است و هنوز اختلاف نظرهای زیادی در مورد زمان و نحوه اجرای آن در سایر استان‌ها و شهرها وجود دارد. وی ادامه داد: دوره آموزشی تخصص پزشکی خانواده در ایران از سال 94 راه اندازی شد و طبق اظهارات معاون محترم آموزشی وزارت بهداشت راه اندازی دوره تخصص پزشک خانواده از سیاست های وزارت بهداشت در راستای گسترش برنامه پزشک خانواده می باشد  که گزینش دستیاران این رشته تخصصی غالبا از بین استعدادهای درخشان و دانش آموختگان دوره MPH پزشک خانواده با هدف تقویت هسته اولیه برای گسترش آموزش پزشکان خانواده در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور صورت گرفته است و تدابیری اتخاذ شده که افراد مستعد وارد رشته دستیاری پزشک خانواده شوند به همین دلیل سوابق خدمتی فرد یکی از مواردی است که برای ورود به دوره تخصصی پزشک خانواده ضروری محسوب می‌شود. دستیار تخصصی پزشکی خانواده دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه اکنون که بیشتر از دو سال از شروع دوره تخصصی پزشکی خانواده می گذرد چالش‌های اساسی فراروی آموزش و آینده شغلی دستیاران پزشکی خانواده همچنان لاینحل و مبهم باقی مانده است گفت: گرچه این امیدواری وجود دارد که در آینده با استقرار متخصصین این رشته در موقعیتهای مختلف آموزشی و مدیریتی معاونت بهداشت تحولی بزرگ در ساختارهای آموزشی و اجرایی نظام سلامت ایجاد شود. وی ادامه داد: پس از گذشت حدود 13 سال از شروع برنامه پزشکی خانواده چالش های مهم این برنامه همچنان باقی است. مهمترین چالشهای فراروی برنامه پزشک خانواده در ایران شامل نبود منابع مالی و اعتبارات مناسب ، تاخیرها طولانی در پرداختهای اعضای تیم سلامت ، بالا بودن جمعیت تیم های سلامت ، عدم اطلاع رسانی و فرهنگ صحیح استفاده از خدمات ، عدم وجود گایدلاین های معتبر و کاربردی ، اشکالات ساختاری و نرم افزاری پرونده الکترونیک سلامت می باشد که باعث می شود نتیجه مناسبی از اجرای برنامه گرفته نشود. کاراژیان در پایان گفت: اکنون که همه مسئولین محترم وزارت بهداشت و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی تنها راه برون رفت از مشکلات سلامت کشور را اجرای برنامه پزشک خانواده می دانند امید است با اتحاد و همدلی نیروهای آگاه و دلسوز در نظام سلامت، مسیر درستی برای اجرای درست و اصولی برنامه پزشک خانواده در تمام کشور  گشوده شود و با اجرای موفق آن تحولی شگرف در بهبود شاخص‌های سلامت جامعه ایجاد گردد. حضور متخصصین پزشکی خانواده موجب کاهش بار مراجعات به بیمارستان‌های تخصصی نوری در ادامه این گفت‌وگو توضیح داد: طبابت مبتنی بر پزشک خانواده سال‌ها است در دنیا به عنوان یکی از موفق‌ترین برنامه ها و تجارب انجام میشود. در این برنامه پزشک خانواده مسئول سلامتی جمعیت تحت پوشش خود بوده و با شناختی که از اًنها دارد موجب پیشگیری از سردرگمی بیماران و سایر متخصصین در رسیدن به تشخیص می شود. و از طرف دیگر موجب تشخیص بیماری‌ها در مرحله زودرس و جلوگیری از عوارض پیشرفته بیماری‌ها می‌شود. به علاوه طبابت خانواده می‌تواند با جلوگیری از هزینه های ناشی از اقدامات تکراری توسط اطبای محترم موجب می‌شود تا هزینه‌های سلامت در موارد مورد نیاز از جمله بیماران سرطانی استفاده گردد. وی گفت: به‌نظر می‌رسد در ایران هنوز برنامه و گایدلاین مدون حتی به تقلید از سایر کشورها برای این رشته طراحی نشده و جنبه تشریفاتی دارد امید است در ایران این برنامه مانند همه دنیا بصورت همه جانبه اجرا شود و اگر امکانش وجود ندارد فعلاً مسکوت گذاشته شود. این پزشک خانواده افزود: با توجه به اینکه تخصص گرایی در بین مردم افزایش پیدا کرده است و نیاز به افزایش سطح علمی پزشکان خانواده جهت جلوگیری از ارجاعات بی دلیل احساس گردید. وی عنوان کرد: رشته تخصصی پزشکی خانواده به عنوان یکی از رشته های بین رشته ای طراحی و اجرا گردیده است.این رشته در کشورهای مختلف دنیا به صورت تخصص‌های سه تا پنج ساله برای فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی عرضه می‌گردد؛ متخصصین پزشکی خانواده توانمندی ارائه اصول پیشگیری به خانواده ها ، درمان سرپایی بیماریهای رایج و در صورت لزوم ارجاع بیماران نیازمند به سطح سوم ارائه خدمات (بیمارستان‌های تخصصی و فوق تخصصی) است. نوری در پایان گفت: بی‌شک حضور متخصصین پزشکی خانواده موجب کاهش بار مراجعات به بیمارستان‌های تخصصی می گردد و طبق مطالعات متعدد هزینه های نظام سلامت و همچنین خانواده ها را کاهش می‌دهد. منبع: فارس ی/600